Selected subjective and contextual conditions of satisfaction with life in late adulthood. Comparative studies

Late adulthood is generally perceived as the time of loss. Results of many studies have pointed to the barriers and difficulties in realization of development potential in this period of life. Deep conviction about the irreversibility of the negative changes in mental structures taking place with time in many people results in difficulties in adaptation to this period of life and low level of satisfaction with life. The dynamic changes in the social and economic context in Poland over the recent decades have prompted interest in the stability of subjective and contextual conditions of the sense of satisfaction with life in the period of late adulthood. The paper presents results of comparative studies that were performed in two years 2010 and 2016. The results indicate that the elderly believe to be able to tackle the problems of old age and have satisfaction with life, although they increasingly often realize all kinds of threats for themselves, for their families, the country and the world. The negative phenomena they perceive have however no influence on their adaptation to tasks of the late adulthood or on the level of satisfaction with life. The results have revealed a particular role of optimism as a factor alleviating the potentially negative effects of the threats they perceive such as disorganization of behavior and declining level of satisfaction with life.Okres późnej dorosłości jest postrzegany wielu współczesnych jako „czas strat”. Wyniki wielu badań wskazują na bariery i utrudnienia w realizowaniu potencjału rozwojowego, który jest w strefie najbliższego rozwoju w tym okresie życia. Przekonanie o nieodwołalności negatywnych zmianach w strukturach psychologicznych zachodzących z wiekiem może skutkować w przypadku wielu osób trudnościami w adaptacji do tego okresu życia i niskim poziomem satysfakcji z życia. W związku z dynamicznymi zmianami kontekstu społeczno-ekonomicznego w ostatnich latach w Polsce podjęto problem stałości podmiotowych i kontekstualnych uwarunkowań satysfakcji z życia w okresie późnej dorosłości. W artykule przedstawiono wyniki badań porównawczych, które zostały przeprowadzone w dwóch momentach czasu: w 2010 i 2016 roku. Ich rezultaty wskazują, że ludzie w okresie późnej dorosłości przejawiają przekonanie o radzeniu sobie z zadaniami starości i czerpią satysfakcję ze swego życia chociaż coraz częściej spostrzegają różne zagrożenia dla siebie, swych bliskich, kraju i świata. Negatywne zjawiska przez nich spostrzegane nie mają jednak wpływu na ich adaptację do zadań późnej dorosłości ani na satysfakcję. Rozpoznano szczególną rolę optymizmu jako czynnika ograniczającego potencjalne negatywne skutki percypowanych zagrożeń w postaci dezorganizacji zachowania i obniżania się poziomu satysfakcji z życia ludzi w okresie późnej dorosłości