From Charles Fourier to Paolo Soleri – transformation of methods of forming housing structures over centuries

W wyniku przemian przestrzenno – społecznych spowodowanych drugą rewolucją przemysłową w przeludnionych miastach ówczesnej Europy zaszła potrzeba przemianowania istniejących norm i wyznaczenia nowych struktur przestrzennych. Działania te miały przyczynić się do uwolnienia człowieka od zatłoczonych i zadymionych organizmów miejskich. Przemiany w sposobach projektowania nowych zespołów mieszkaniowych zwracały uwagę na aspekty jakości miejsca zamieszkania, upatrywanej już nie tylko w formie ukształtowanej przestrzeni, ale również w takim ich kształcie i wyposażeniu, który spowoduje pozytywne oddziaływanie na procesy społeczne. W pracy przedstawiono ogólny zarys rozwoju osiedla, od jego początkowych, XIX-wiecznych form w postaci traktatów teoretycznych, poprzez określenie zasad ich kształtowania na początku XX wieku, aż po przedstawienie współczesnych kierunków w ich formowaniu. Zdefiniowane ówczesne terminy w urbanistyce, takie jak „new urbanism” czy „arkologia”, stają się doktrynami w sposobie kształtowania nowych form mieszkalnych. Nie stanowią one jednak rozwiązań ostatecznych – by to zrozumieć, należy spojrzeć w przeszłość, rozpatrując mnogość ukształtowanych dotąd rozwiązań.As a result of spatial and social transformations, caused by the second industrial revolution, in overpopulated european cities, the existing norms had to be changed and new spatial structures had to be formed. These activities had to contribute to releasing man from the crowded and full of smoke urban areas. The transformations of ways of projecting new housing units raised attention to the aspects of the better quality of living space, seen not only as their spatial form, but also as their shape and furnishing, which would result in positive effects on social processes. The work presents the outline of the development of settlements, from the early nineteenth-century forms of the theoretical treaties, through the defined rules of forming settlements at the beginning of the XX century, until the presentation of the contemporary trends in their forming. The defined nowadays new terms, such as „new urbanism” or „arcology”, have become doctrines of ways in formation of new housing structures. however, they are by no means the final solutions – to understand that, we should look in the past and consider the multitude of the solutions designed so far