Recycling as a potential source for mineral raw materials with selected groups of waste

Oszczędne gospodarowanie zasobami jest jednym z rozwiązań problemów środowiskowych, a także wyzwań gospodarczych Europy. Wymaga to jednak rezygnacji z gospodarki linearnej bazującej na modelu „produkcja – zużycie – wyrzucenie” i zastąpieniu jej gospodarką o obiegu zamkniętym, w którym odpady są bazą różnych surowców, w tym mineralnych. Oszczędne wykorzystywanie surowców może przynieść znaczne oszczędności i przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i innych emisji, (w tym również do wód i gleb). W związku z tym w gospodarce materiałowej coraz większe znaczenie mają surowce i materiały pochodzące z odzysku (tzw. wtórne), np. metale, kauczuk, drewno, papier, szkło itp. Tendencje obserwowane w krajach uprzemysłowionych wskazują, że odzysk niektórych surowców z odpadów jest na poziomie 40–50%. Ma to związek z coraz lepszym systemem sortowania odpadów i konsekwentną polityką preferującą ich wykorzystywanie. W Polsce również coraz większe znaczenie przywiązuje się do wykorzystania surowców wtórnych, zarówno z procesów produkcyjnych, jak też ze skupu. Wymuszają to z jednej strony obowiązujące i zaostrzane przepisy ochrony środowiska, a z drugiej względy ekonomiczne. Dotyczy to m.in. złomu i odpadów stalowych, metali nieżelaznych (miedzi, aluminium, ołowiu, cynku i cyny) oraz odpadów elektrycznych i elektronicznych (ZSEE), baterii i akumulatorów, a także wycofanych pojazdów samochodowych. Często odzysk surowców wtórnych z odpadów jest mniej energochłonny niż ze źródeł pierwotnych, a tym samym prośrodowiskowy (mniejsza emisja zanieczyszczeń) i efektywny ekonomicznie. W artykule skupiono się na recyklingu ZSEE, baterii i akumulatorów oraz wycofanych z eksploatacji pojazdów, jako potencjalnym źródle wtórnych surowców mineralnych ważnych dla rozwoju innowacyjnych sektorów polskiej gospodarki.Effective resource management is one of the solutions to environmental issues and to economic challenges of Europe. However, it requires abandoning a linear economy that is based on the “take-make-waste” approach and replacing it with a “closed-loop economy” in which waste becomes a base for different raw materials, including minerals. Effective use of raw materials may bring significant savings and may contribute to reduction of greenhouse gases and other emissions (including also emission to pater and soil). Therefore, in raw materials economy, resources and materials from recycling (so-called secondary) e.g. metals, rubber, wood, paper, glass etc. are becoming more and more important. The trends observed in industrial countries indicate that the recycling of some raw materials from waste is at the level of 40–50%. This is linked with a bigger and better system of sorting waste and consistent politics that prefer their use. In Poland, more and more attention is also placed on the use of waste, both originating from production processes as well as these from collection points. This is forced, on the one hand, by existing and tightened environment protection laws, and by economic reasons on the other hand. Such a situation is relevant in cases including scrap and steel waste, non-ferrous metals (copper, aluminum, lead, zinc and tin) and Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE), batteries and end-of-life vehicles. Frequently, the recovery of recyclable materials from waste is less energy consuming than from primary sources and therefore, it is environmentally friendly (lower emissions of pollutants) and efficient from the economic point of view. The paper presents recycling of WEEE, batteries and accumulators and end-of-life vehicles as sources of recyclable mineral materials important for the further development of modern industry