Wpływ zbiornika małej retencji na jakość wód rzeki Supraśl

Present research was aimed at evaluating the water quality in small retention reservoir localized within the agricultural catchment in Wasilkow. Three measurement points were selected during the study; their spatial distribution resulted from a possibility to record changes in physicochemical properties of water occurring in analyzed reservoir. Point No. 1 was localized near the inflow, No. 2 in the middle part, No. 3 at the water outflow of the reservoir. Physicochemical analyses of water included following determinations: apparent and real color, turbidity, oxidizability, (specific electrolytic) conductivity, acidity, Kjeldahl’s organic nitrogen, ammonia, nitrates(III), nitrates(V), phosphates, total iron, and manganese. Analyses of water samples collected from the surface layer of the littoral were carried out once a month since May 2008 till March 2009. Determinations of water physicochemical parameters were made in accordance with obligatory methods and statistical processing of all achieved data was performed applying two-factorial variance analysis for particular dates and sampling points. Differences were verified using Tukey test. A prominent seasonality of all examined parameters was observed when analyzing achieved results. Two-factorial variance analysis of mean values of apparent and real color, turbidity, oxidizability, (electrolytic) conductivity, acidity, phosphates, and manganese revealed significant differences between sampling dates, while sampling points had no considerable importance. The Tukey test also verified that significant differences between sampling dates and points were present in the case of nitrates(V), while for nitrates(III) no factor was significant. Only in the case of iron the sampling point appeared to be the most significant, whereas sampling dates were insignificant. Waters supplying Wasilkow reservoir had more often much lower values of examined physicochemical parameters than those flowing into it, hence the quality of river water below the reservoir became much worse. Observations upon a spatial distribution of studied indicators revealed that reservoir in Wasilkow had no abilities to self-purification.Celem prowadzonych badań była ocena jakości wód małego zbiornika retencyjnego, położonego w zlewni rolniczej w miejscowości Wasilków. Podczas badań wybrano trzy punkty pomiarowo-kontrolne. Wybór i rozmieszczenie punktów badawczych podyktowany był możliwością uchwycenia zmian właściwości fizykochemicznych wody, zachodzących w analizowanym zbiorniku. Pierwszy punkt usytuowany był na dopływie wód, drugi w środkowej części, zaś trzeci na odpływie wody ze zbiornika. Zakres pracy obejmował analizę fizykochemiczną obejmującą następujące oznaczenia: barwa pozorna i rzeczywista, mętność, utlenialność, konduktywność (przewodność elektrolityczną), odczyn oraz zawartości TKN (azotu organicznego metodą Kjeldahla), azotu amonowego, azotanów(III), azotanów(V), fosforanów, żelaza ogólnego i manganu. Badania próbek wody, pobieranych z warstwy powierzchniowej strefy brzegowej, przeprowadzono co miesiąc, w okresie od maja 2008 r. do marca 2009 r. Analizy właściwości fizykochemicznych wody wykonano zgodnie z obowiązującą metodyką, zaś obliczeń statystycznych na podstawie wszystkich uzyskanych wyników badań dokonano, stosując dwuczynnikową analizę wariancji dla poszczególnych miesięcy i punktów pobrania. Różnice oceniono testem Tukey'a. Analizując uzyskane wyniki badań, stwierdzono wyraźną sezonowość zmienność wszystkich badanych wskaźników. Na podstawie dwuczynnikowej analizy wariancji wartości średnich barwy pozornej, barwy rzeczywistej, mętności, utlenialności, przewodności, odczynu oraz zawartości TKN, azotu amonowego, fosforanów i manganu udowodniono istotne różnice tych parametrów pomiędzy terminami poboru próbek, natomiast punkty ich pobrania nie miały istotnego znaczenia. Testem Tukey'a oceniono również, że istotne różnice wartości ocenianych parametrów pomiędzy terminami i punktami pobrania stwierdzono w przypadku azotanów(V), natomiast w przypadku azotanów(III) żaden z tych czynników nie miał znaczenia. Jedynie w przypadku żelaza istotny okazał się wpływ punktu pobrania, zaś terminy okazały się nieistotne. Wody zasilające zbiornik "Wasilków" miały najczęściej dużo niższe wartości badanych wskaźników fizykochemicznych, niż wartości wód opuszczających akwen, dlatego też jakość rzeki poniżej zbiornika uległa znacznemu pogorszeniu. Obserwacje przestrzennego rozkładu badanych wskaźników wykazały, że zbiornik w Wasilkowie nie ma zdolności do samooczyszczania