Zawartość selenu w lucernie w zależności od jego dawki i typu gleby

The aim of research was the assessment of the effect of selenium addition to soils of diversified granulometric composition (light loamy sand, light loam and clay silt) on the yielding and Se content in alfalfa harvested twice in the course of plant growing period. Selenium was introduced in the following doses: 0, 20, 40 and 60 g kg–1 of soil in the form of water solution of Na2SeO3. The addition of selenium to light loamy sand in the amount of 20 and 40 g kg–1 of soil did not affect alfalfa yielding, while the dose of 60 g kg–1 resulted in decreased quantity of biomass harvested. Significantly higher yield, in comparison with the one obtained from control treatments and fertilized with the remaining Se doses, was determined for cultivation conditions involving light loam supplemented with 20 g kg–1 of this element and with 60 g kg–1 in the case of silty soil. Selenium content in plants increased according to gradually higher doses of this element, yet only on light loam supplemented with selenium dose of 60 g kg–1 it reached the level meeting animals’ needs regarding this microelement. The properties of the examined soils and introduced selenium doses differentiated availability of this element for plants. The higher quantity of selenium applied as fertilizer, the higher amount of this element passing into both extracts and Se-DTPA content was twice higher than that of Se-HCl. The content of selenium in alfalfa did significantly depend on total content of this component in the soil, as well as on the amount of DTPA and HCl (1mol dm–3 concentration) – extracted Se forms.Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu dodatku selenu do gleb o zróżnicowanym składzie granulometrycznym (piasku gliniastego lekkiego, gliny lekkiej oraz pyłu ilastego) na plonowanie oraz zawartość Se w lucernie, zbieranej dwukrotnie w okresie wegetacji. Selen zastosowano w dawkach: 0, 20, 40 i 60 g kg-1 gleby w postaci roztworu wodnego Na2SeO3. Dodatek selenu do piasku gliniastego lekkiego w dawkach 20 i 40 g kg-1 gleby nie wpływał na plonowanie lucerny, natomiast 60 g kg-1 spowodowało obniżenie ilości zebranej biomasy. Istotnie większy plon niż określony dla roślin z obiektów kontrolnych oraz nawożonych pozostałymi dawkami stwierdzono w warunkach uprawy lucerny na glinie lekkiej pod wpływem 20 g kg-1, a na glebie pylastej po zastosowaniu 60 g kg-1. Zawartość selenu w roślinach zwiększała się wraz ze wzrostem dawki tego składnika, z tym że jedynie na glinie lekkiej z dodatkiem 60 g kg-1 kształtowała się ona na poziomie pokrywającym zapotrzebowanie zwierząt na ten mikroelement. Właściwości użytych gleb oraz wielkość dawki selenu zróżnicowały dostępność tego pierwiastka dla roślin. Wraz ze wzrostem ilości selenu wprowadzonego do gleby zwiększała się ilość tego składnika przechodząca do obu ekstraktorów, z tym że zawartość Se-DTPA była około dwukrotnie większa niż Se-HCl. Zawartość Se w lucernie istotnie zależała od ogólnej zawartości tego pierwiastka w glebie, a także od zawartości form Se wyekstrahowanych przez DTPA oraz HCl o stężeniu 1 mol dm-3