Ocena zawartości azotanów w wodach powierzchniowych obszaru szczególnie zagrożonego zanieczyszczeniami ze źródeł rolniczych

The aim of the research was to estimate the concentrations and loads of nitrate nitrogen(V) as well as their sea-sonal changes in the waters flowing From The catchments qualified as areas in particular danger of nitrate pollu-tion from agricultural sources. The tests were conducted in The years 2005-2007 in the catchment of Dobskie Lake. The research covered four parts of the Dobskie Lake catchment, in which the discharges and properties of the waters were established. Water samples for laboratory tests were collected once a month. Nitrate nitrogen(V) content and physicochemical parameters such as temperature, pH reaction, oxygen saturation and electrolytic conductivity were evaluated in the samples. The obtained results indicate that intensified agricultural utilization of the area causes a marked increase in the concentrations of nitrate nitrogen(V), in surface waters, particularly in drainage waters. The highest concentrations of N-NO3 occur in winter (on average 17.38 mg dm-3) in drainage waters flowing from the intensively utilized area, and the lowest in watercourses, particularly in spring and summer (0.13-0.25 mg . dm-3). The load of N-NO3 flowing from the agricultural catchment depends on the meteorological conditions, the type of drainage system and the intensity of the catchment utilization. A substantial part (about 45%) of the yearly charge of N-NO3 occurs in wintertime. It is a result of an intensive inflow of nitrogen with the thawing snow and precipitation in the period of limited bioaccumulation. The results of research indicate a potential negative influence of the waters flowing from agricultural areas, mostly through drainage systems, on the waters of Dobskie Lake. Considering high concentrations and loads of nitrates in the waters flowing into the lake, we tan quality it as exposed to eutrophication. This confirms the legitimacy of regarding the area as one where the flow of nitrogen from agricultural sources ought to be limited.Celem badań była ocena stężeń i ładunków azotu azotanowego(V) oraz określenie sezonowych ich zmian w wodach odpływających ze zlewni zakwalifikowanych do obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia wód azotanami ze źródeł rolniczych. Badania prowadzono w latach 2005-2007 w zlewni Jeziora Dobskiego. Badaniami objęto cztery zlewnie cząstkowe jeziora Dobskiego, w których określono przepływy i właściwości wód. Próbki wód do analiz laboratoryjnych pobierano raz w miesiącu i oznaczano w nich azot azotanowy(V) oraz parametry fizykochemiczne: temperaturę, odczyn, nasycenie tlenem, przewodność elektrolityczną. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że intensyfikacja rolniczego użytkowania terenu powoduje wyraźny wzrost stężeń azotu azotanowego(V) w wodach powierzchniowych szczególnie w wodach drenarskich. Największe stężenia N-NO3 występują zimą (średnio 17,38 mg . dm-3) w wodach drenarskich odpływających z obszaru intensywnie użytkowanego a najmniejsze w ciekach szczególnie wiosną i latem (0,13-0,25 mg . dm-3). O ładunku N-NO3 odpływającego ze zlewni rolniczej decydują warunki meteorologiczne, rodzaj systemu melioracyjnego oraz intensywność użytkowania zlewni. Zasadnicza część (około 45 %) rocznego ładunku N-NO3 przypada na okres zimowy. Jest to skutkiem intensywnego odpływu azotu wraz z wodami roztopowymi i opadowymi w okresie ograniczonej bioakumulacji. Wyniki badań wskazują na potencjalny negatywny wpływ wód odpływających z terenów rolniczych, szczególnie systemami drenarskimi na wody jeziora Dobskiego. Ze względu na duże stężenia i ładunki azotanów w wodach dopływających do jeziora można ocenić je jako narażone na eutrofizację. Potwierdza to zasadność uznania tego terenu za obszar, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć