Ocena stopnia zagrożenia metalami ciężkimi wybranych rezerwatów południowej Polski

In this study we investigated heavy metals (Cd, Pb, Zn, Cu and Fe) accumulation in upper layer of soils (from three levels: 0-10 cm, 10-20 cm, 20-30 cm) and in the leaves of Pinus syhestris L., Picea abies [L.] Karst., Maianthemum bifolium [L.] F.W. Schmidt and Hedera helix L. collected from nature reserves: Bukowa Kępa, Ostreznik, Zielona Góra, and Slotwina situated south of Poland. The investigations were carried out in 2004-2007. In soil samples from reserves Ostreznik and Slotwina higher concentrations of Cd was noted than -1normal-1 level for protected area (l mg/kg). Elevated Pb content in upper layer of soil were estimated in reserves of Bukowa Kępa (84.9 mg/kg) and Ostreznik (68.9 mg/kg). The level of Pb and Zn in plants leaves was below the values considered as toxic. However the concentration of Cd in leaves of Hedera helia L. collected in nature reserves Bukowa Kępa, Ostreznik and Zielona Góra was higher than the level considered as toxic (5-10 mg/kg d.m.). Relatively low Cu concentration in the leaves of investigated plants indicated poor plant nutrition.Badano akumulację metali ciężkich (Cd, Pb, Zn, Cu i Fe) w glebie (z głębokości 0-10 cm, 10-20 cm, 20-30 cm) oraz w szpilkach Pinus sylvestris L., Picea abies [L.] Karst, i liściach Maianthemum bifolium [L.] F.W. Schmidt i Hedera helix L. rosnących na terenach wybranych rezerwatów przyrody południowej Polski (Bukowa Kępa, Ostrężnik, Zielona Góra i Słotwina). Materiał do analiz zbierano w okresie wegetacyjnym 2003-2004 (rezerwat Słotwina) oraz 2006-2007 (pozostałe rezerwaty). W próbkach gleby z rezerwatów Ostrężnik i Słotwina odnotowano przekroczenie normy zawartości Cd dla gleb obszarów chronionych (l mg/kg), a z kolei ponadnormatywną zawartość Pb odnotowano w wierzchniej warstwie gleby z rezerwatu Bukowa Kępa (84,9 ug/g) i Ostrężnik (68,9 ug/g). W żadnym z badanych rezerwatów nie stwierdzono przekroczenia fitotoksycznych wartości progowych Pb i Zn. W przypadku Cd w liściach Hedera helix L. z rezerwatów Bukowa Kępa, Ostrężnik i Zielona Góra stwierdzono stężenia mieszczące się w dolnym zakresie wartości uznawanych za fitotoksyczne (5-10 ug/g). Odnotowane w roślinach badanych terenów chronionych stężenia Cu wskazują na niedobór tego pierwiastka i zły stan odżywienia roślin