Ocena możliwości akumulacji cynku w glebach w strefie potencjalnego oddziaływania cynkowni

The work aimed at determining the susceptibility to zinc accumulation of soils exposed to potential influence of zinc-works. Estimation of soil zinc binding ability was conducted by a modified metod suggested by H.P. Blume and G. Brummer, according to which soils are divided into 5 classes differing with heavy metal accumulation ability depending on their physicochemical properties. The most important parameter of this division is soil pH, whereas the content of organic matter and < 0.02 mm particles fraction content in soil play an auxiliary role. Conducted assessment of zinc binding ability in soils revealed that in the area of potential influence of zinc-works, soils with low zinc accumulation ability have the biggest share. Among all analysed soils, 68 % of samples collected from the 0–10 cm layer and 58 % from the 40–50 cm layer reveal low or medium zinc binding abilities. Such high percentage of soils with these disadvantageous properties is mainly due to the fact that in these areas there is the highest number of acid soils with granular size distribution of loose sands. In case when the zinc-works starts operation, there is a serious potential of introducing excessive zinc amounts to food chain.Celem pracy było określenie podatności na akumulację cynku gleb narażonych na potencjalne oddziaływanie cynkowni. Oszacowanie zdolności gleb do wiązania cynku przeprowadzono zmodyfikowaną metodą zaproponowaną przez Blume i Brümmera, zgodnie z którą gleby dzieli się na 5 klas różniących się zdolnością akumulowania metali ciężkich w zależności od ich właściwości fizyczno-chemicznych. Najważniejszym parametrem tego podziału jest odczyn gleby, zaś pomocniczą rolę odgrywają zawartość materii organicznej i frakcji o średnicy cząstek < 0,02 mm w glebie. Przeprowadzona ocena zdolności wiązania cynku w glebach wykazała, że na terenie potencjalnego oddziaływania cynkowni największy udział mają gleb o małej zdolności akumulowania cynku. Spośród wszystkich przeanalizowanych gleb aż 68 % próbek pobranych z warstwy 0–10 cm i 58 % z poziomu 40–50 cm charakteryzuje się małymi lub średnimi możliwościami wiązania cynku. Tak duży odsetek gleb właśnie o tak niekorzystnych właściwościach jest spowodowany głównie tym, że na badanym obszarze najwięcej jest gleb kwaśnych o składzie granulometrycznym piasków luźnych. W przypadku uruchomienia produkcji cynkowni istnieje duże prawdopodobieństwo wprowadzenia nadmiernych ilości cynku do łańcucha troficznego