Renewed EU Sustainable Development Strategy: what does it mean for Poland?

Od lat na arenie międzynarodowej toczy się niejawny spór dotyczący sposobu przezwyciężania kryzysu globalnego. Przez neo-liberalne kręgi światowego establishmentu lansowana jest strategia „zerowego wzrostu”, mająca doprowadzić do „dynamicznej równowagi” w układzie: człowiek (bogaty) – środowisko przyrodnicze. Wymagałaby ona radykalnego zmniejszenia zaludnienie Ziemi oraz ograniczenia produkcji głównie do potrzeb silniejszej (20-80%) części światowej społeczności. Środkiem realizacyjnym byłoby tu lansowanie wielkiego, - jakoby naturalnego w wyniku rozwoju nauki i techniki - strukturalnego bezrobocia, ograniczającego zużywanie deficytowych zasobów oraz degradację środowiska przyrodniczego. A więc także - przyczyniającego się niejawnie do „odciążania statku Ziemia” od jakoby zbędnej ludzkiej „masy balastowej”. W opozycji do tej patologicznej, socjal-darwinistycznej obronnej koncepcji jest, przez ONZ mało skutecznie jak dotąd lansowana, koncepcja ekohumanistyczna – trwałego „trójfilarowego” rozwoju całej światowej społeczności, trwale łączącego jej rozwój społeczny z wyważonym wzrostem gospodarczym oraz ochroną i właściwym kształtowaniem środowiska przyrodniczego. Ekohumanizm, to partnerskie współdziałanie dla dobra wspólnego – wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysokorozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców oraz środowiska przyrodniczego – powszechnie wspomagane nauką i wysoką techniką. Realizacja tej alternatywnej względem „zerowego wzrostu” ekohumanistycznej strategii przezwyciężania kryzysu globalnego wymagałoby uznania - w pierwszym rzędzie przez znaczącą część światowego establishmentu – konieczności nieuchronności i pilnego odejścia od egoizmu na rzecz egoaltruizmu. Oznaczałoby to konieczność ukształtowania jakościowo nowych stosunków społecznych i międzynarodowych, opartych na uniwersalnych - m.in. przez Jana Pawła II postulowanych – fundamentalnych wartościach: 1 - dobra wspólnego/wspólnego interesu; 2 – solidarności, oraz 3 – subsydiarności. Od pewnego czasu w świadomości światowych, a zwłaszcza europejskich, elit kształtuje się zrozumienie konieczności odrzucenia strategii „zerowego wzrostu” na rzecz strategii trwałego rozwoju, a wraz z tym dokonania radykalnej przebudowy metod globalizacji. W miejsce globalizacji neo-liberalnej, socjaldarwinistycznej postuluje się ukształtowanie globalizacji sprawiedliwej (ONZ - fair globalization), z „ludzką twarzą” (Merkel, Davos 2007). Ewidentny potwierdzeniem kształtowania się w UE tej ekohumanistycznej tendencji jest odnowiona w czerwcu 2006 roku – Strategii Trwałego Rozwoju Unii Europejskiej (R-EU SDS) oraz jakościowo nowe ujęcie w Traktacie Lizbońskim koncepcji „sustainable development”. W R-EU SDS jako jej cele główne uznaje się: 1. Zapewnianie obecnym i przyszłym pokoleniom Ziemian stały wzrost jakości życia i dobrobytu. 2. Kształtowanie dynamicznej gospodarki o pełnym zatrudnieniu. R-EU SDS: 1 - zaleca trwałe zintegrowanie polityk rozwoju społecznego, rozwoju gospodarczego oraz ochrony środowiska przyrodniczego; 2 - staje się strategią nadrzędną względem Strategii Lizbońskiej; 3 - uznaje za konieczne wypracowanie dalekosiężnej 50-letniej Strategii Trwałego Rozwoju UE. W Traktacie Lizbońskim uznaje się społeczną gospodarkę rynkową oraz wyważony (balanced) wzrost gospodarczy jako sposób trwałego rozwoju Europy, a także zobowiązuje się do działania na rzecz trwałego rozwoju Ziemi (czyli globalnego ekosystemu składającego się za światowej społeczności, jej gospodarki i środowiska przyrodniczego). W tekście tym uznaje się za konieczne podtrzymanie tych anty-neoliberalnych sił politycznych UE, które negując strategię „zerowego wzrostu”, opowiadają się za tworzeniem w UE infrastrukturalnych warunków dla wypracowania i realizacji zgodnej z ONZ strategii „trójfilarowego” rozwoju europejskiej i światowej społeczności. Proponuje się także przekształcenie infrastruktury Państwa Polskiego w sposób umożliwiający realizację R-EU SDS. Za szczególnie ważne uznaje się konieczność zbudowania w ramach ONZ¸ UE i Polski informacyjnych podstaw polityki i gospodarki trwałego rozwoju.For years now, international fora have been playing host to an unseen dispute as to how the global crisis might be overcome. The neo-liberals in world establishment circles have launched their ”zero growth” strategy with a view to ”steady state” being achieved in the system comprising (the wealthy part of) humankind on the one hand, and the natural environment on the other. The prerequisite for this is a radical reduction in the world’s human population, as well as such a limitation of output as will mainly serve in meeting the needs of the strongest (20- 80%) part of global society. This goal would de facto be achieved through the generation of structural unemployment on a mammoth scale (if in the guise of a “natural” phenomenon emerging along with scientific and technical progress), as well as through restrictions on both the use made of resources in short supply and the degradation of the natural environment. The inevitable hidden agenda here is nothing more or less than the freeing of ”spaceship Earth” of its excess ”human ballast”. Standing in opposition to this rather sick socio-Darwinian concept of a defensive, reactionary nature is the United Nations’ already-launched but so far largely ineffective eco-humanist concept, whereby sustainable ”three-pillared” development of the whole of global society is achieved through inseparable linkage of social development with balanced economic growth and the protection and appropriate shaping of the natural environment. Eco-humanism is a partnership-based co-operation for the common good of all people (rich and poor, from countries highly developed and behind in development), their descendants, and the natural environment - commonly supported by science and high technology. The attainment of this eco-humanist alternative to ”zero growth”, by which an end might be put to the global crisis, will entail a recognition – first and foremost on the part of most of the world establishment – that inevitabilities exist and that egoism will have to be set aside urgently in the name of egoaltruism. This will in turn require the shaping of qualitatively new social and international relations based on such fundamental values (postulated inter alia by the late Pope John Paul II) as: 1 – the common good/common interest; 2 – solidarity; 3 – subsidiarity. For some time now, world – and most especially European – elites have been coming to a realisation that the ”zero growth” strategy will need to be cast aside, in association with a radical makeover of globalisation methodologies. It is postulated that the place of the neo-Liberal, socio-Darwinian globalisation be taken by a developed ”fair globalisation” as the UN has dubbed it, or ”globalisation with a human face” as it was described by Angela Merkel at Davos in 2007. Evident confirmation that this eco-humanist trend was taking shape within the EU came with the June 2006 renewal of the EU Sustainable Development Strategy, as well as the qualitatively new formulation enshrined in Lisbon Treaty provisions regarding ”sustainable development”. The aforementioned Strategy has as its main aims: 1. the safeguarding of sustainable progress regarding quality of life and wellbeing, for both present and future generations; 2. the obtainment of a dynamic economy offering full employment. The Strategy further: 1 – advocates the once-and-for-all integration of policies regarding social development, economic development and the protection of the natural environment; 2 – serves strategically in a capacity superseding the Lisbon Strategy; 3 – recognises the need for a far-reaching 50-year EU Sustainable Development Strategy to be devised. The Lisbon Treaty provides that the social market economy plus balanced economic growth “shall work for the sustainable development of Europe”. The Union “shall contribute to the sustainable development of the Earth” (i.e. a global ecosystem comprising the world society, its economy and the natural environment). The text in question also recognises the need to support those anti-neo-Liberal political forces within the Union which oppose the ”zero growth” strategy, as well as to work actively towards the EU-wide engendering of the kind of infrastructural circumstances allowing for the planning and introduction of a strategy for ”threepillar” development of European and world society in line with UN recommendations. In the light of this, it is further proposed that the infrastructure of the Polish State be modified to allow the EU Sustainable Development Strategy to be put into effect. It is also considered particularly important that the information bases of sustainable development policy and sustainable development economy be developed within the UN, EU and domestic frameworks