Zrównoważone składowiska jako końcowy etap systemu gospodarki odpadami komunalnymi

This paper discusses the role of sustainable landfilling of municipal waste in the current systems of municipal waste management systems as the manner of final disposal of wastes. The actual data considering share of landfilling as final waste disposal in various countries all over the world allowed to asses importance of this method. Special attention was paid to sustainable landfilling in developing or undeveloped courtiers of low economic incomes. Then, the paradigm of sustainable landfilling was presented and the most effective methods of landfill isolation by liners were discussed. The compacted clay liners were presented as the gainful option for the developing countries. The main determinants of the compacted clay liners’ longterm liner sustainability were described as hydraulic conductivity, swell-shrinkage properties and, finally, ability of soil/substrate to sustain its hydraulic conductivity after cyclic drying and rewetting. Finally, possible application of low plasticity clays instead materials of high plasticity, prone to shrinking and swelling, to construction of sustainable compacted earthen liner was underlined.Praca przedstawia znaczenie zrównoważonego składowania odpadów komunalnych jako końcowego etapu ich utylizacji w ramach aktualnych systemów zagospodarowania odpadów komunalnych. W artykule zaprezentowano aktualne dane dotyczące procentowego udziału składowisk w końcowym zagospodarowywaniu odpadów komunalnych w różnych krajach na całym świecie. Zwrócono szczególna uwagę na rolę zrównoważonego składowania odpadów w krajach rozwijających się o niskich dochodach. Następnie zaprezentowano paradygmat zrównoważonych składowisk odpadów oraz przedyskutowano najefektywniejsze metody izolacji składowisk. Zagęszczone przesłony mineralne uznano jako atrakcyjną opcję dla krajów rozwijających się. Opisano najistotniejsze wyznaczniki długoterminowej zrównoważoności i trwałości zagęszczonych przesłon ilastych: przewodnictwo hydrauliczne, charakterystyki skurczu i pęcznienia oraz zdolność gruntu do utrzymania właściwości izolacyjnych po cyklicznym osuszaniu i nawilżaniu. Na koniec przedyskutowano możliwość stosowania iłów o niskiej plastyczności jako materiałów na przesłony mineralne zrównoważonych składowisk odpadów, w miejsce podatnych na skurz i pęcznienie wysokoplastycznych gruntów ilastych