The effect of the Rudnia River restoration on nitrogen forms in its catchment waters

Przeanalizowano jakość wód podziemnych (studziennych oraz płytkich gruntowych) i powierzchniowych w zlewni małej, renaturyzowanej rzeki Podlasia - Rudni. Na podstawie analiz hydrochemicznych stwierdzono, że mimo obserwowanej w ostatnich latach intensyfikacji produkcji rolnej, wody zlewni Rudni zachowują bardzo dobry lub dobry stan wg aktualnej klasyfikacji wód podziemnych i powierzchniowych. Średnie stężenie azotanów (V) w wodach Rudni (1,54-4,71 mg·dm-3) jest znacznie mniejsze od poziomu podawanego w dyrektywie azotanowej w odniesieniu do wód zagrożonych. Budowa geologiczna zlewni i porowy charakter wód podziemnych, sprzyjające szybkiej migracji azotanów do pierwszego poziomu wodonośnego, wymagają podjęcia działań ograniczających penetrację tych jonów. Przeprowadzone zabiegi renaturyzacyjne Rudni i utrzymujący się na terenie zlewni wysoki poziom wód gruntowych stworzyły dogodne warunki dla procesu denitryfikacji, co przyczyniło się do eliminacji azotanów (V) z wód powierzchniowych w dolnym biegu rzeki. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że warunki hydrometeorologiczne istotnie wpływają na stężenie form azotu, szczególnie mineralnego, we wszystkich badanych typach wód zlewni. Zwiększone opady ponad przeciętną powodowały nawet trzykrotne zwiększenie stężenia azotanów (V) w wodzie powierzchniowej i wodach studziennych badanej zlewni.Two years long (2006-2007) autumn studies were carried out in three different types of waters (wells, piezometric water and river water) in restored, small lowland river catchment (Podlasie region, NE Poland). Waters of the Rudnia River catchment represent very good and good state of water quality according to present Polish classification. Mean concentrations of nitrate ions in the Rudnia catchment varying from 1.54 to 4.71 mg·dm-3 are much lower than the maximum nitrate level allowed for drinking waters described in the Nitrates Directive. Catchment geology and percolation of ground waters enhance intensive migration of nitrates to the first layer aquifers. River restoration project and other activities lifting ground water table in the catchment area eliminate nitrates from surface water especially in lower part of the river course where environmental conditions for denitrification are the best. Hydrometeorological conditions are the key factor affecting mineral forms of nitrogen in all studied types of water in the Rudnia catchment. Intensive rainfalls increased up to three times the nitrate concentrations in the river and in wells of the Rudnia catchment