Soil phosphorus accumulation and release – sources, processes, causes

Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu przedstawiono źródła, procesy oraz ich mechanizmy, a także przyczyny i skutki nagromadzania i uwalniania fosforu w glebach, ze szczególnym uwzględnieniem gleb użytkowanych łąkowo. Celem opracowania było pogłębianie wiedzy o zachowaniu się fosforu w glebach i jego dalszych losach w środowisku, zwłaszcza w aspekcie jego przenikania do wód w zmieniających się warunkach gospodarki na świecie, również w Polsce. Omówiono propozycje zrównoważonego gospodarowania tym składnikiem w środowisku. Z dokonanego przeglądu wynika konieczność ograniczenia nawożenia fosforem tylko do gleb ze swej natury mało zasobnych oraz zubożałych w ten składnik. Wymaga to weryfikacji i dalszego rozwoju testów oceny dostępności dla roślin rezerw fosforu w glebach spod różnych upraw oraz z terenów łąkowych. W tym celu niezbędne jest prowadzenie badań podstawowych, między innymi w zakresie możliwości dostosowania mechanizmów pobierania przez rośliny fosforu z gleby z uwzględnieniem wpływu drobnoustrojów oraz mikrofauny glebowej. Ponadto istnieje potrzeba rozwoju badań stosowanych w zakresie wykorzystania fosforu z recyklingu materiałów organicznych do wzbogacenia gleb ubogich w ten składnik.The sources, reasons, mechanisms and results of accumulation and release of phosphorus in soils, especially in grassland soils, are presented on the basis of reviewed literature. The aim of this work was to deepen the knowledge about phosphorus behaviour in soils and its further fate in the environment, particularly in view of its penetration into waters; in conditions of changing world and Polish economy. On this background, propositions of sustainable environmental phosphorus management are discussed. Reviewed literature data indicate that fertilisation with phosphorus should be limited to soils with its naturally low content and to those impoverished in this nutrient. This requires verification and further development of soil tests to estimate the reserves of plant available phosphorus in soils under different cropping systems and in grassland areas. To this goal it is necessary to perform basic studies on a possibility of adjusting the mechanisms of phosphorus uptake by plants regarding the effect of microorganisms and soil microfauna. Moreover, some application studies should be developed on phosphorus recycling from organic materials to improve soils that are poor in this element