Long-term changes of thermal resources in the vegetative period and the active growth of plants in Poland

W pracy podjęto zagadnienie współczesnych zmian zasobów termicznych w sezonie wegetacyjnym w Polsce. Zasoby termiczne określono na podstawie sum nadwyżek średnich dobowych wartości temperatury powietrza powyżej progu 5°C i 10°C (tzw. sumy efektywne temperatury). Wykorzystano dane codzienne z lat 1951-2006 z 10 stacji synoptycznych IMGW z obszaru Polski nizinnej. Posłużono się także serią uśrednioną obszarowo. Określono zakres zmian oraz wieloletnie trendy i fluktuacje zasobów termicznych. Najmniejsze sumy efektywne temperatury w okresie wegetacyjnym pojawiały się w różnych regionach Polski w różnych latach, natomiast skrajnie duże występowały na przeważającym obszarze Polski i koncentrowały się na przełomie XX i XXI wieku. Wykazano istotny wzrost zasobów termicznych oraz przestrzenne zróżnicowanie tempa tego procesu na obszarze Polski. Sumy temperatury powyżej progu 5°C wzrastały w Polsce w tempie 4,0°C na rok, a powyżej 10°C - 2,6°C na rok.This paper deals with the problem of contemporary changes of thermal resources in the vegetative period in Poland. Thermal resources were specified using the sums of surpluses of mean daily air temperature values above the threshold of 5°C and 10°C (the so called effective sums of temperatures). Daily data from the period 1951-2006 used in the study come from ten synoptic IMGW stations in Polish lowlands. Spatially averaged data series were also used. The range of changes and long-term trends and fluctuations of thermal resources were established. The smallest sums of effective temperatures in the growing season occurred in different regions of Poland and during different periods while extremely high ones appeared in most parts of our country and were concentrated at the turn of the 20th and 21st centuries. The results show a significant increase in thermal resources and spatial differentiation of the rate of this process in Poland. Temperature sums above the threshold of 5°C increased in Poland at a rate of 4.0°C per year and those above the 10°C threshold - at a rate of 2.6°C per year