Nutrient balance selected farms from West Pomerania

W pracy przedstawiono wyniki obliczeń bilansowych azotu, fosforu i potasu, sporządzonych metodą "u wrót gospodarstwa" (ang. "farm gate balance"). Obejmowały one pięć gospodarstw z województwa zachodniopomorskiego położonych w sąsiedztwie jeziora Miedwie. Wykonano je dla lat 2002-2006. Przedstawiono także wyniki obliczeń współczynników efektywności wykorzystania wymienionych składników w tych gospodarstwach. Stwierdzono, że najwięcej składników nawozowych wnoszono do gospodarstw z nawozami mineralnymi, zaś wynoszono - ze sprzedanymi produktami roślinnymi. We wszystkich badanych gospodarstwach występowały nadwyżki bilansowe azotu, które wynosiły od 26 do 178 kg·ha-¹. W odniesieniu do fosforu w niektórych gospodarstwach zanotowano ujemne salda bilansowe - od -6 do -3 kg P·ha-¹, zaś w innych - nadwyżki dochodzące do 44 kg P·ha-¹. W przypadku potasu we wszystkich gospodarstwach występowały nadwyżki bilansowe - od 2 do 80 kg K·ha-¹. Efektywność wykorzystania azotu wynosiła średnio 35%, potasu 51%, a fosforu sięgała 54%. Wyniki obliczeń bilansowych i wskaźników efektywności wykorzystania N, P i K w badanych gospodarstwach świadczą o bardzo zróżnicowanym gospodarowaniu składnikami nawozowymi, zaś duże dodatnie wartości bilansu - o możliwościach występowania strat składników nawozowych i niebezpieczeństwie przenikania związków azotu, fosforu i potasu do wód powierzchniowych i gruntowych.This work presents balances of nutrients (nitrogen, phosphorus and potassium), in five farms of zachodniopomorskie province estimated in the years 2002-2006. The balance "at the farm's gate" was performed according to widely accepted PARCOM rules adapted to Polish conditions by PIETRZAK [1997]. The inputs comprise nutrients in commercial fertilizers, purchased animal feed, mineral additives, purchased seeds etc., but also nutrients in wet and dry precipitation. The outputs comprise nutrients in sold plant and animal products. The difference between the inputs and outputs is a surplus. The ratio of nutrients sold in products to total nutrients inputs is the nutrients utilization efficiency expressed in percents. Most nutrients are delivered to a farm with mineral fertilizers and most left the farm with sold plant products. Nitrogen balance varied between +26 and 178 kg N·ha-¹. In some farms a negative phosphorus balance was noted (-3, -6 kg P·ha-¹) but in the other a surplus amounted +44 kg P·ha-¹. For potassium only surpluses were noted and varied between +2 and +80 kg K·ha-¹. Phosphorus utilization efficiency was about 54%. Different nutrient balances and utilization efficiencies indicate differences in nutrient management among analysed farms. High nutrient surpluses may pose a risk for ground and surface water quality