The influence of land cover on selected chemical parameters of organic soil in various zones of the biebrza river valley

Chemizm utworów powierzchniowych i gleb kształtowany jest przez różnorodne procesy wynikające z obiegu materii. W niniejszym artykule zwrócono uwagę na dwa czynniki modyfikujące chemizm siedliska zabagnionej doliny rzecznej. Są to odległość od krawędzi doliny oraz sprzężenie zwrotne, jakie występuje pomiędzy siedliskiem a zbiorowiskiem roślinnym. Obserwacje prowadzono na transekcie poprzecznym w stosunku do osi doliny w punktach zlokalizowanych na obszarach porośniętych zaroślami znajdującymi się w różnych stadiach sukcesji. Analizy chemizmu utworów powierzchniowych prowadzone były na trzech głębokościach (5-10 cm, 25-30 cm i 45-50 cm) i dotyczyły: N, P, K, Ca, Mg oraz popielności. Uzyskane wyniki pokazują istotny wpływ odległości od krawędzi doliny na kształtowanie się zawartości wybranych pierwiastków. Dotyczy to głównie Ca, P, K i N. Wpływ zbiorowiska roślinnego jako elementu modyfikującego chemizm siedliska zaznacza się w przypadku zbiorowisk zaroślowych reprezentujących późniejsze fazy sukcesji. W przypadku inicjalnych faz sukcesji mechanizmu sprzężenia zwrotnego nie zaobserwowano. Analiza zróżnicowania przestrzennego wybranych parametrów chemicznych i fizycznych utworów organicznych podkreśliła podział doliny na dwie strefy roślinno-glebowo-siedliskowe związane z odmiennym zasilaniem.Chemical composition of the shallow geologic formations and soils is modified by many processes associated with the circulation of chemical elements. Two possible factors determining chemical composition of habitats in the paludified river valley are analysed in the paper: the distance from the edge of the valley and the interrelation between site conditions and plant community. The study was carried out on the cross-section transversal to the river axis in points situated on areas covered by scrub vegetation in different stages of succession. Soil samples were taken from three levels (5-10 cm, 25-30 cm and 45-50 cm) and analysed for N, P, K, Ca, Mg, and ash content. Results of the analysis reveal crucial role of the topographical factor. The distance from the edge of the valley modified Ca, P, K and N contents. The scrub cover as an important factor modifying site conditions seems to be significant only in later stages of succession. There was no correlation between site conditions and vegetation