Low flows and floods in the upper Wilga River

W artykule przedstawiono analizę niżówek i wezbrań górnej Wilgi po profil Oziemkówka w latach 1977-2003 oraz dodatkowo opis wezbrania z 2005 r. W latach 1976-2000 ta rolnicza zlewnia, o powierzchni 232 km², położona na Wysoczyźnie Żelechowskiej, była specjalną zlewnią badawczą IMGW. Obecnie bogaty program pomiarowy został zlikwidowany, jedynie wodowskaz Oziemkówka wraz z przelewem włączono do sieci standardowych posterunków IMGW. Za minimalny czas trwania niżówki przyjęto 10 dni. Parametry niżówek wyznaczono, stosując cztery poziomy odcięcia Q70% (przepływ o prawdopodobieństwie przewyższenia 70%), Q90% (przepływ o prawdopodobieństwie przewyższenia 90%), WNQ (przepływ największy z minimów rocznych) i SNQ (przepływ średni z minimów rocznych). Parametry wezbrań obliczono dla przyjętych - wyznaczonych z hydrogramów przepływu - okresów trwania wezbrań. Objętości szczytów fal wezbraniowych obliczono, "odcinając" szczyty przepływem SWQ (średni z maksimów rocznych). Stosując poziom odcięcia Q70%, stwierdzono że najdłużej - ponad 150 dni - trwały niżówki w latach: 1983, 1989, 1991, 1993 i 2003, a ich deficyty odpływu wynosiły ok. 2 mln m³. Czas trwania najdłuższych niżówek wyznaczonych, za pomocą Q90%, wynosił od 69 do 111 dni, w związku z czym deficyt osiągnął wartość 0,4-0,7 mln m³. Wezbrania górnej Wilgi najczęściej występują w miesiącach wczesnowiosennych i zimowych. Podczas największych wezbrań w latach: 1977, 1979, 1982 i 2005 przepływy maksymalne przekraczały 30 m³·s-¹. Największą objętością odpływu - ponad 30 mln m³ - odznaczało się wezbranie roztopowe w 1979 r. Szczyty największych fal wezbraniowych trwały od 64 do 158 godzin, a ich objętości wynosiły od 1,1 do 5,3 mln m³. W artykule rozważono również możliwość budowy zbiornika retencyjnego na górnej Wildze, gromadzącego ok. 1 mln m³ wody, co umożliwiłoby zwiększenie przepływów niżówkowych do poziomu Q90%. Do zmniejszenia największych wezbrań do SWQ niezbędne jest zapewnienie rezerwy powodziowej, przekraczającej 2,8 mln m³, co wydaje się niemożliwe. Projektowana retencja zbiornikowa powinna być poprzedzona analizą skutków przyrodniczych oraz zmian jakości wody w zbiorniku i w Wildze.This paper presents an analysis of low flows and floods in the Upper Wilga River to Oziemkówka gauge in the period 1977-2003 and includes the characteristics of the flood in 2005. This agricultural catchment area was a special catchment basin of the Institute of Meteorology and Water Management (IMGW) in the years 1976-2000. Daily discharge hydrographs and sums of precipitations were the basis of analysis. In authors' opinion, low discharge is when the sequence of daily discharges lower then the threshold discharges of low flow lasts at least 10 days. Parameters of low flows were calculated for 4 selected truncation levels. The largest deficit of water lasting 96 days was noted in 1992. The Upper Wilga floods occur most often in early spring and in winter. Large floods were noted in 1977, 1979, 1982 and 2005, the largest, however, was that in 1979 and it was a snow-melt flood