Contents of nitrogen and phosphorus compounds in the shallow groundwaters in Poland

Przedstawiono ocenę jakości płytkich wód gruntowych pod względem zawartości azotanów i fosforanów w układzie zlewni drugiego rzędu. Prezentowane wyniki pochodzą z badań monitoringowych przeprowadzonych w sieci gospodarstw kontrolnych na terenie całego kraju w dwóch cyklach badawczych, tj. w latach 1998-2002 i 2003-2006. W gospodarstwach objętych badaniami wytypowano pola produkcyjne na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych z bezpośrednim dostępem do wód drenarskich. Wody drenarskie pobierano wiosną i jesienią w tych samych ustalonych punktach, przeważnie na kilku polach gospodarstwa. Przebadano 722 gospodarstwa pobierając 5437 próbek wody w pierwszym cyklu i 5187 w drugim cyklu badań. Jakość wód oceniono według klasy zawartości składników mineralnych w wodach drenarskich, zaproponowane przez IUNG-PIB w Puławach. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że na przeważającym obszarze kraju zawartość azotu azotanowego w wodach gruntowych zmniejszyła się. We wschodniej i południowej części Polski stężenie fosforanów w wodach zmniejszyło się, wzrosło natomiast w Dorzeczu Rzek Przymorza.Studies evaluated the quality of shallow groundwater's in Poland in aspect of their contents of nitrates and phosphates, in the arrangement of second order river catchments. Presented results were obtained by monitoring conducted in the network of control farms localized on the area of whole country, in two research cycles, i.e. in the years 1998-2002 and 2003-2006. On surveyed farms the productive fields were staked out on arable land and on permanent grasslands, with a direct access to the drainage water. The drainage waters were sampled in spring and autumn, at the same points, mostly on the few fields of each farm. From 722 surveyed farms 5437 water samples were taken during the first research cycle, and 5187 during the second. The water quality was evaluated using the classes of mineral compound contents in drainage waters, as proposed by the State Research Institute (IUNG), Puławy. The results of studies showed that on prevailing area of the country the quality of shallow groundwater's had been improved as regards the nitrate contents. In the eastern and southern parts of Poland the phosphate concentration in drainage waters decreased, whereas it increased in the river catchments on northern littoral areas (Pomerania)