The models of developing family farms

W pracy zaprezentowano analizę porównawczą 11 modeli (wzorców) rozwojowych (przyszłościowych) gospodarstw (przedsiębiorstw) rodzinnych, opracowanych przez specjalistów z różnych ośrodków naukowych według wspólnie ustalonej, jednolitej metodyki. Zaprojektowano modele gospodarstw o powierzchni od 8,0 do 150,0 ha użytków rolnych (UR). Średnia powierzchnia modelowego gospodarstwa wynosi 53,27 ha UR, a średnia obsada zwierząt w przeliczeniu na duże jednostki przeliczeniowe (DJP) - 0,943 DJP·ha-1 UR. Zaprojektowane modele zmechanizowanych gospodarstw, różniące się powierzchnią UR, warunkami produkcji, wyposażeniem i nakładami pracy, mogą służyć za wzorce podczas programowania modernizacji i rozwoju towarowych gospodarstw na lata 2015-2020 i na dalszy okres. Wydane zbiorczo modele [WÓJCICKI (red.) 2012] są upowszechnione wśród rolników - właścicieli badanych obiektów i wśród specjalistów, zajmujących się technologiczną modernizacją gospodarstw rolniczych. Prezentując wyniki analizy porównawczej opracowanych modeli, przedstawiono też kierunki dalszej działalności naukowej w zakresie projektowania przemian rozwojowych w przedsiębiorstwach rolniczych. Wnioskując o usprawnienie metody projektowania, określono potrzeby i możliwości opracowania optymalizacyjnej metody wielowariantowego programowania rozwoju gospodarstw rodzinnych z zastosowaniem odpowiedniego systemu informatycznego i niezbędnego programu komputerowego. W skład systemu muszą wchodzić zestawy wzorcowych kart technologicznych i zestawy wskaźników eksploatacyjno-ekonomicznych maszyn i innych środków trwałych oraz materiałów produkcji rolnej.Paper presents the comparative analysis of 11 models (developing patterns) of the future family farms (agricultural enterprises). Models were elaborated by the specialists from various scientific centres, according to joint, uniform methodology. The acreage of model farms ranged from 8.0 to 150.0 ha agricultural land (AL). The average acreage of model farm amounted to 53.27 ha AL, while the average livestock density - as accounted per livestock units - 0.943 LU·ha-1 AL. Designed models of mechanized farms, differentiated in the acreage, production conditions, equipment and labour inputs, may be useful as the patterns to programming modernization and development of the market-directed farms for the years 2015-2020, and further period expected. Comprehensive edition of the models [WÓJCICKI 2012] has been disseminated among the farmers - owners of surveyed objects, and among the specialists engaged in technological modernization of the farms. Together with the results of comparatively analysed models, directions of further scientific activity on designing of developmental transformations in agricultural enterprises, were also presented. In conclusions suggesting improvement of designing methods, the needs and possibilities to elaborate optimization method of multivariant-programming the development of family farms, with application adequate information system and necessary computer software, were determined. The system should include the sets of standard technological cards and the sets of operational-economic indices for the machines and other fixed assets, as well as the materials of agricultural production