Ochrona zabytków architektury nowoczesnej na Ukrainie (1990–2010)

This paper provides a historical and genetic analysis of organizational efforts of the professional community and the public, which were aimed at preserving the monuments of Ukrainian architecture of the twentieth century, and reconstruction of the process of formation of activities that unfolded during the period between the 1990s and the 2010s. The conditions of its development and the main reasons for the stagnation of the processes are clarified: delay in several reforms related to the general development of the system of architectural and urban planning. The determined driving forces of the process are public authorities interested in the implementation of image projects, the research community, public activists, relevant international organizations. The periodization has been worked out, five stages of formation of the practice have been singled out, which differed from each other in the following essential features: support from the authorities, degree of involvement of the public, research community and international organizations, the scale of extension and performance results. The promising areas of development of monument protection activity in Ukraine concerning the preservation of modern architecture are offered: conducting research, popularization of modern architecture, development of municipal programs, decentralization of processes, implementation of international standards, development of themed educational programs.Artykuł przedstawia historyczną analizę oraz genezę działań organizacyjnych społeczności zawodowych i społeczeństwa, których celem było zachowanie zabytków ukraińskiej architektury XX wieku oraz rekonstrukcja procesu formacji działań, a które miały miejsce w okresie pomiędzy latami dziewięćdziesiątymi XX wieku i drugą dekadą XXI wieku. Warunki ich rozwoju oraz główne przyczyny stagnacji tych procesów zostały wyjaśnione opóźnieniem wielu reform związanych z ogólnym rozwojem systemu planowania architektonicznego i urbanistycznego. Ustalone siły napędowe procesu to władze publiczne zainteresowane realizacją projektów o charakterze wizerunkowym, środowisko badawcze, aktywiści publiczni oraz odpowiednie organizacje międzynarodowe. Przedstawiono periodyzację obejmującą 5 etapów formowania się praktyki, które różnią się między sobą następującymi cechami: poparciem władz, stopniem zaangażowania społeczeństwa, społeczności badawczej oraz organizacji międzynarodowych, skalą zasięgu i efektywnością. Istnieją obiecujące obszary dla rozwoju działalności konserwatorskiej na Ukrainie odnośnie do ochrony nowoczesnej architektury: prowadzenie badań, popularyzacja nowoczesnej architektury, rozwój programów miejskich, decentralizacja procesów, wprowadzanie międzynarodowych standardów, rozwój tematycznych programów edukacyjnych