Analysis of the causes of damage to cornices on the gothic tower block of the basilica in Kołobrzeg

W pracy przedstawiono badania i analizy, których celem było ustalenie przyczyn uszkodzeń nowo wykonanych gzymsów bloku wieżowego gotyckiej bazyliki w Kołobrzegu. Bazylika została wzniesiona na przełomie XIII i XIV wieku, jednak uległa prawie całkowitemu zniszczeniu w 1945 roku podczas oblężenia miasta. Budynek stanowi jeden z najważniejszych symboli miasta. Jego sylwetka znajduje się w logo miasta. Dwa lata po przeprowadzonym remoncie, m.in. gzymsów, nastąpiło odspojenie się licznych ich fragmentów. Spadające z wysokości ponad 40 metrów na ulicę części gzymsu stanowiły istotne zagrożenie bezpieczeństwa. Przyczyną zniszczeń było pierwotne wykonanie gzymsu z betonu niskiej klasy, który uległ procesowi karbonatyzacji. Proces destrukcji wspomagany był zawilgoceniem w wyniku opadów atmosferycznych i niewłaściwie położoną izolacją. Zastosowanie procedury naprawczej bez właściwej oceny badawczej materiału istniejącego gzymsu nie jest postępowaniem prawidłowym z punktu widzenia uzyskania spodziewanych efektów w aspekcie trwałości i z reguły jest przyczyną przyspieszonej destrukcji. Skorodowany (porowaty, skarbonatyzowany) materiał pierwotny został zamknięty nową wyprawą wierzchnią o niższej porowatości, co w przypadku migracji wilgoci w materiale oryginalnym oraz zamarzania wody w okresie zimowym może prowadzić do odspajania nowych wypraw na styku „nowa wyprawa – skorodowany materiał oryginalny”.The paper presents results of laboratory testing and analyses undertaken to determine the causes of damage to cornices on the tower block of the Gothic cathedral in Kołobrzeg, which were only recently renovated. The cathedral was built at the turn of the 13th century. It was almost entirely destroyed in 1945 when the town was besieged. The cathedral building is one of the most important Kołobrzeg landmarks. Its silhouette has been incorporated into the logo of the town.Two years after renovation, which included cornices, a debonding of numerous elements has taken place. Cornice fragments falling 40 m down onto the street belowthreatened the safety of passers-by and traffic. Damage occurred because the cornices were made of poor quality concrete, which had undergone a carbonitisation process. Damage was exacerbated additionally by damp caused by rainwater and faulty installation of damp-proofi ng. Undertaking renovations without first carrying out an appropriate materials analysis of existing cornices is an incorrect approach as it does not lead to achieving expected durability of results and may accelerate damage of structures of interest. Corroded (porous, carbonated) original material was enclosed by a new surface rendering characterized by lower porosity, which when subjected to dampness migration in the original material and water freezing during winter season, may have led to a debonding of the new mortar at the interface of ‘new mortar – corroded original material’