Chromities from the Braszowice-Brzeźnica massif, Lower Silesia - potential chromium source for industry?

Chromityty, stanowiące podstawową rudę chromu, uważane są za jedne z ważniejszych surowców strategicznych. Wykorzystywane są w różnych gałęziach przemysłu jako chromity metalurgiczne, chromity chemiczne, chromity dla przemysłu materiałów ogniotrwałych i chromity dla odlewnictwa. Chromity wydobywane są głównie ze złóż magmowych, rzadziej innego typu. Złoża magmowe tworzą dwie odmiany genetyczne - złoża typu 'podiform' związane ze skałami ultramaficznymi kompleksów ofiolitowych oraz złoża 'stratiform' powstałe w wyniku magmowych procesów wewnątrzskorupowych. Niestety Polska nie posiada własnych złóż rud chromu. Na obszarze Dolnego Śląska znane są jednak dwa wystąpienia chromitytów, zlokalizowane w skałach ultramaficznych tzw. ofiolitu sudeckiego. Traktowane są one jako nagromadzenia typu 'podiform', o charakterystycznej soczewkowej budowie ciał rudnych i wyższej zawartości Al w porównaniu z wystąpieniami typu 'stratiform'. Złoże w Tąpadłach (masyw Gogołów-Jordanów) zostało w XIX i XX wieku całkowicie wyeksploatowane (wydobyto 3500 ton rudy). Natomiast drugie wystąpienie chromitytów, zlokalizowane w masywie Braszowice-Brzeźnica, nigdy nie było przedmiotem prac badawczych. W trakcie prac terenowych w masywie Braszowice-Brzeźnica znaleziono w zwietrzelinie dużą ilość okruchów chromitytów. Badania wykazały, że są to skały o teksturach charakterystycznych dla wystąpień typu 'podiform', w dużej części masywnych i groniastych. Analizy chemiczne niezmienionych części ziaren spineli chromowych wskazują, że skład ich jest zbliżony do składu spineli typowych dla chromitów dla przemysłu materiałów ogniotrwałych. Jednak późniejsze procesy metamorficzne zmodyfikowały ich skład powodując wzbogacenie w Fe i względnie w Cr, a zubożenie w Al w stosunku do składu pierwotnego. Dodatkowo, skład chemiczny całej skały wskazuje, że chromityty z Braszowic charakteryzują się parametrami technologicznymi wykluczającymi ich wykorzystanie w stanie nie wzbogaconym. Ponadto rozmiar i ilość ciał rudnych, opisanych w XIX wieku, były niewielkie. Zarówno skład chromitytów z masywu Braszowice-Brzeźnica jak i nieznaczny rozmiar ciał nie stanowią przesłanek do podjęcia ich poszukiwań, nawet przy wysokich cenach surowców chromitowych.Chromium ore is treated as an important strategic raw material. It is used by many branches of the industry. The most important applications are metallurgical, refractory and chemical. Unfortunately, no chromium ore deposits have been found in Poland until now, with the exception of two chromium ore sites described in the Lower Silesia region. These concentrations are formed by chromitite, which is rock consisting mainly of chromian spinel. They are localized within so called Sudetic Ophiolite rocks along the edge of the Góry Sowie Massif. They form typical podiform deposits, which are characterized by the high Al content of the rock. The first locality, near Tąpadła village (the Gogołów-Jordanów Massif), is better known. The ore was exploited here at the turn of the19th century and at the beginning of the 20th century. According to the literature, 3500 tons of the ore was obtained - all the resources at this location. The second locality, situated at the Braszowice-Brzeźnica Massif, was never studied and described properly, falling into obscurity since the 19th century. During the field work at the Braszowice-Brzeźnica Massif, the author has found numerous chromium ore fragments among the debris. The rising prices of chromium on the world's markets suggest that it is reasonable to study the ore quality and overall resource potential of this deposit. The preliminary studies have shown that chromitities from Braszowice are typical ores of the podiform variety, the majority texturally massive and nodular. The chemical analyses of the primary chromianspinels grains revealed that they could be treated as refractory chromite (38% wt. of Cr2O3, lower than 30% wt. of Al2O3, and Cr/Fe ratio about 3:1). However, the metamorphic processes modified the primary chemical composition of the studied ore. They caused enrichment in Fe and Cr, and a decrease in Al in comparison to the primary ore. Moreover, the whole rock chemical analyses revealed that the content of the main elements is insufficient to use the ore without enrichment processes. Furthermore, the size and number of the potential ore bodies are presumably small. Consequently, both the chemical composition and the resources of the chromium ores from the Braszowice–Brzeźnica Massif are insufficient to allow for profitable exploitation, despite the high price of chromium