Zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w glebach narażonych na emisje zanieczyszczeń komunikacyjnych

The aim of the research was to determine the impact of traffic pollution on the content of 11 polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in soils: naphtalene, acenaphtene, acenaphtylene, fluorene, phenantrene, anthracene, fluoranthene, pyrene, benz[a]anthracene, chrysene as well as benzo[a]pyrene. The research material consisted of soil samples collected from 13 points located along regional road No. 957 passing through Zawoja (southern Poland, Malopolska region). In each point the soil samples were collected from sites located 5 and 200 m from the road edge. The PAHs content was determined using gas chromatography with mass detection, after solid phase extraction. Mean contents of individual PAHs in samples collected closer to the roadway were higher than mean contents in samples collected farther. Differences in the content of PAHs between samples collected at a distance of 5 m and 200 m from the edge of the roadway were increasing along with the increase of number of rings in the PAHs, i.e. soils located at a distance of 5 m from the edge of the roadway contained 9% more naphtalene, 37-294% more 3-ring compounds, 260-333% more 4-ring compounds, and 324% more benzo[a]pyrene.Celem badań było określenie wpływu emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych na zawartość 11 wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w glebach, tj.: naftalenu, acenaftenu, acenaftylenu, fluorenu, fenantrenu, antracenu, fluorantenu, pirenu, benz(a)antracenu, chryzenu oraz benzo(a)pirenu. Materiał badawczy stanowiły próbki gleb pobrane z 13 punktów położonych wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 957 na terenie Zawoi (południowa Polska, województwo małopolskie). W każdym punkcie próbki gleb pobrano z miejsc odległych o 5 i 200 m od brzegu jezdni. Zawartość WWA oznaczono techniką chromatografii gazowej z detekcją masową, po ekstrakcji do fazy stałej. Średnie zawartości poszczególnych WWA w próbkach pobranych bliżej jezdni były większe od średnich zawartości w próbkach pobranych w większej odległości. Różnice w zawartości WWA pomiędzy próbkami pobranymi w odległości 5 i 200 m od brzegu jezdni zwiększały się wraz ze zwiększaniem liczby pierścieni w cząsteczkach WWA - gleby położone w odległości 5 m od brzegu jedni zawierały o 9% więcej naftalenu, o 37-294% więcej związków 3-pierścieniowych, o 260-333% więcej związków 4-pierścieniowych i o 324% więcej benzo(a)pirenu