Ecotones in the landscape and the landscape of ecotones: new challenges for the well recognised concept

W artykule zaprezentowano przegląd wiodących koncepcji dotyczących ekotonów krajobrazowych w ujęciu fizycznogeograficznym, ekologiczno-krajobrazowym i architektoniczno-krajobrazowym; określono główne współczesne wyzwania i perspektywy badawcze w tym zakresie oraz możliwości zastosowania nowych elementów teorii ekotonów krajobrazowych w praktyce ochrony i kształtowania krajobrazów kulturowych. Na kilku praktycznych przykładach wykazano, że wraz ze wzrostem skali przestrzennej studiów i poziomu organizacji systemów krajobrazowych, oprócz struktur typu ekotonu krajobrazowego, w coraz większym zakresie możemy mieć do czynienia z krajobrazami ekotonowymi obejmującymi całe fizjocenozy, lub nawet ich lokalne kompleksy. Można również przyjąć, że udział powierzchniowy obu w/w form układów ekotonowych może być jednym ze wskaźników przyrodniczej i fizjonomicznej spójności systemów krajobrazowych. Analizując procesy przekształceń fizjonomii terenu w czasie i przestrzeni, można wyznaczać „migrujące ekotony”: osie i fronty postępujących przemian wyglądu i stylu krajobrazu.The article presents a review of the leading concepts of the landscape ecotones, using the physiographic, landscape-ecological and landscape-architectural approach; the authors have also identified the major contemporary challenges and research perspectives in this field, as well as a possibilities of implementation a new elements of the landscape ecotones theory in the practice of cultural landscapes conservation and design. It has been shown – on several practical examples – that together with increasing a spatial scale of studies as well as a level of landscape systems organization, besides of landscape ecotones, in an increasing extent we have to deal with a ecotonal landscapes, covering the whole physiocoenoses or even their local complexes. It can also be accepted, that the surface share of both these two ecotonal forms may be one of the indicators of environmental and physiognomic connectivity of landscape systems. Analyzing the processes of the landscape physiognomy transformation in the time and space, can be define a “migrating ecotones”: axes and fronts of progressive changes of the landscape appearance and style