Wpływ surowców roślinnych an aktywność i funkcje glikoproteiny P

P-glycoprotein (P-gp) encoded by the MDR1 (multidrug resistance 1) gene is ATP-dependent transporting protein which is localizated in the cell membrane. P-gp is expressed Review Article 130 A. Bogacz, D. Deka-Pawlik, J. Bartkowiak-Wieczorek, M. Karasiewicz, R. Kujawski, A. Kowalska, A. Chałas, B. Czerny, E. Grześkowiak, P. M. Mrozikiewicz mainly in organs with the secretory functions and its physiological role concerns tissue protection against xenobiotics. P-glycoprotein is involved in the permeability barriers of the blood-brain, blood-placenta directly protecting these organs. It participates in the transport of many drugs and other xenobiotics affecting their absorption, distribution, metabolism and excretion. The high P-gp activity in the cell membranes of cancer tissue is a major cause of lack of effectiveness of chemotherapy. Hence, the methods which could increase the sensibility of these pathological cells to cytostatics are still being searched. In the experimental studies it was shown that natural plant substances may have an effect on the expression level and activity of P-glycoprotein. Hypericum perforatum, Ginkgo biloba and Camellia sinensis increase P-gp activity while curcumin from Curcuma longa, piperine and silymarin inhibit this protein. Taking into account a wide substrate spectrum of P-gp, application of our knowledge on interactions of herbals and synthetic drugs should be considered in order to improve drug impact on different tissues.Glikoproteina P (P-gp) kodowana przez gen oporności wielolekowej MDR1 to ATP-zależne białko transportowe zlokalizowane w błonach komórkowych. P-gp ulega ekspresji głównie w obrębie narządów pełniących funkcje wydzielnicze, a jej fizjologiczna rola polega na ochronie tkanek przed ksenobiotykami. Glikoproteina P bierze udział w barierach przepuszczalności krew-mózg, krew-łożysko, chroniąc bezpośrednio te organy. Uczestniczy w transporcie leków i innych ksenobiotyków, wpływając na ich absorpcję, dystrybucję, metabolizm i wydalanie. Wysoka aktywność P-gp w błonach komórek nowotworowych jest główną przyczyną braku skuteczności chemioterapii. Poszukiwane są więc sposoby zwiększenia wrażliwości tych patologicznych komórek na cytostatyki. Badane są w tym kierunku naturalne substancje roślinne, ponieważ zaobserwowano ich wpływ na stopień ekspresji oraz aktywność glikoproteiny P. Hypericum perforatum, Ginkgo biloba i Camellia sinensis to surowce zwiększające aktywność P-gp, natomiast kurkumina z korzenia ostryża długiego, piperyna oraz sylimaryna hamują działanie tego białka. Ze względu na tak wielokierunkowe oddziaływanie fitoterapii oraz szerokie spektrum substratowe P-gp, stosując wiedzę na temat interakcji surowców roślinnych z lekami syntetycznymi należy zawsze mieć na uwadze zwiększenie biodostępności stosowanych leków