Wpływ środowiska glebowego na kiełkowanie i wschody sałaty kompasowej (Lactuca serriola L.)

In 2007 mature achenes of prickly lettuce (Lactuca serriola L.) were collected from a winter wheat crop growing on loess-derived brown earth soil, from the side of a dirt road, and from a hybrid alfalfa crop growing on heavy rendzina soil. In March 2008 the germination ability of achenes and the length of roots and above-ground parts of L. serriola seedlings were determined. The experiment was set up as a completely randomized design in 6 replicates and it was done in dishes. The dishes were filled with loess-derived brown soil and podzolic soil derived from light loamy sand with different pH values of 4.5, 5.5 and 7.0 obtained using laboratory methods. The second experiment evaluated the effect of medium type and light conditions on the germination of Lactuca serriola achenes. The experimental design was the same as in the above described experiment. The study found that there were significantly more germinating seeds from the plants growing in the alfalfa crop and on the dirt roadside compared to the plants from the wheat crop. Emerging plants showed higher germination ability on loess-derived soil with a pH of 5.5 and 7.0 than on podzolic soil derived from sand with the same pH. Lactuca serriola prefers soils rich in calcium compounds, and developing segetal cenopopulations produce diaspores capable of germination, thereby the numbers of individuals can increase and the continuity of this species in crop fields can be maintained. Seeds germinated significantly better in the dark than under the conditions of 12-hour illumination.W roku 2007 dojrzałe niełupki sałaty kompasowej – Lactuca serriola L. zebrano z łanu pszenicy ozimej, rosnącej na glebie brunatnej wytworzonej z lessu, z pobocza drogi polnej oraz z łanu lucerny mieszańcowej na ciężkiej rędzinie. W marcu 2008 roku oznaczono zdolność kiełkowania niełupek oraz długość korzonków i części nadziemnych siewek L. serriola. Doświadczenie założono w 6 powtórzeniach w szalkach, w układzie kompletnej randomizacji. Szalki napełniono glebą brunatną wytworzoną z lessu oraz glebą bielicową wytworzoną z piasku gliniastego lekkiego, o zróżnicowanym laboratoryjnie pH na 4,5; 5,5 i 7,0. W drugim eksperymencie oceniano wpływ rodzaju podłoża oraz warunków świetlnych na kiełkowanie niełupek Lactuca serriola. Układ doświadczenia był taki sam, jak w wyżej opisanym eksperymencie. Stwierdzono istotnie więcej kiełkujących nasion pochodzących z roślin rosnących w łanie lucerny i na poboczu drogi polnej, w porównaniu do roślin z łanu pszenicy. Wyższą zdolność kiełkowania i lepszy start wschodzącym roślinom zapewniała gleba wytworzona z lessu o pH 5,5 i 7,0, niż gleba bielicowa wytworzona z piasku o takim samym odczynie. Lactuca serriola preferuje gleby zasobne w związki wapnia, a powstające cenopopulacje segetalne tworzą zdolne do kiełkowania diaspory, dzięki czemu może zwiększać się liczebność osobników i ciągłość gatunku na polach uprawnych. Istotnie lepiej kiełkowały nasiona w ciemności, niż w warunkach 12 godzinnego oświetlenia