Concentrations of asbestos fibres at wild asbestos wastes damping grounds

Wprowadzenie i cel. Wyroby zawierające azbest powinny być zabezpieczane i usuwane zgodnie ze ściśle określonymi przepisami. Usuwaniem produktów azbestowych z terenów gospodarstw zajmują się wyspecjalizowane i zarejestrowane ekipy. Firmy, o których mowa, odpowiedzialne są za prawidłowy demontaż, zabezpieczenie oraz przetransportowanie odpadów azbestowych na specjalnie przystosowane składowiska. Niestety, zdarza się, że właściciele odpadów zawierających azbest sami demontują wyroby azbestowe, narażając na niebezpieczeństwo siebie oraz innych. Odpady takie są często składowane na terenie gospodarstw bez żadnego zabezpieczenia lub wyrzucane do środowiska naturalnego. Powstające w ten sposób dzikie wysypiska materiałów zawierających azbest, stają się źródłem emisji do powietrza niebezpiecznych włókien azbestu. Miejsca takie stanowią potencjalne zagrożenie dla ludzi i zwierząt. Celem pracy jest określenie stężenia włókien azbestu na wybranych dzikich wysypiskach azbestu w powiecie lubelskim. Materiał i metoda. Pobór prób powietrza wykonano zgodnie z Polską Normą PN-84/Z-04008.02 z uwzględnieniem specyfiki zanieczyszczenia powietrza włóknami azbestu oraz Polską Normą PN-Z-04008–7. Oznaczenie stężenia włókien azbestu wykonano zgodnie z Polską Normą PN-88/Z-04202/02. Wyniki i wnioski. Podczas badań zarejestrowano wysokie stężenia respirabilnych włókien azbestu na terenie dzikich wysypisk, wynoszące od 1837 wł/m3 do 3675 wł/m3. Świadczy to o wzmożonej emisji szkodliwych włókien do powietrza z powierzchni materiałów zawierających azbest, które niewłaściwie usuwane i wyrzucane do środowiska naturalnego stanowią duże zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi i zwierząt.Introduction. Products containing asbestos should be protected and removed according to precisely specified regulations. Asbestos products are removed by properly trained teams provided with suitable equipment. The above-mentioned enterprises are responsible for the correct deposition and protection, as well as safe transport, of asbestos wastes to specially adapted dumping grounds. Unfortunately, not all owners of asbestos containing wastes use the services of the specialized enterprises. They deconstruct asbestos products on their own, exposing themselves and others to risk. Such wastes are subsequently deposited without any protection or disposed into the natural environment. Wild dumping grounds occurring in this way emit great amounts of dangerous fibres into the air, and create a great risk for humans and animals. Objective. The aim of the study was evaluation of concentrations of asbestos fibres at wild asbestos wastes damping grounds. Methods. Air samples were collected according to the Polish Standards PN-84/Z-04008.02 and PN-Z-04008–7. The strategy of collecting samples will also be based on the methods of investigating dust in the agricultural occupational environment developed at the Institute of Rural Health. The determination of the concentration of asbestos fibres was performed in accordance with Polish Standard PN-88/Z-04202/02. Results. A high concentration of asbestos fibres was established in the area of wild asbestos dumping grounds. The emission of harmful fibres in such places is very high. This shows that asbestos products, when inadequately dismantled and disposed into the natural environment, create a greater risk for health and life