Folklor of Yahyali

Bu çalışmada Kayseri'nin Yahyalı ilçesinde, geçiş dönemleri arasında yer alan doğum, evlenme, ölüm âdetleri ile bu geçiş dönemlerine bağlı halk inançları, dini ve milli bayramlar, törenler ve kutlamalar, halk mutfağı hakkında bilgiler ve yöresel yiyecek içecek ve yemekler tanıtılmış, halk hekimliği ve anonim halk edebiyatına ait ürünler ve halk kültürü üzerinde incelemeler ve derlemeler yapılmıştır. Birinci bölümde yöreye ait doğum, evlenme, ölüm, gibi geçiş dönemleri üzerinde durulmuştur. Bu bölümde, konu ile ilgili makalelerden ve yazılı kaynaklardan elde edilen bilgiler sunulmuş, kaynak kişilerden derlenen, İlçe kültüründe yer alan gelenek, görenek, örf-adet ve inançlar, maddeler halinde aktarılmıştır. Sözlü kaynaklardan edinilen bilgiler ışığında yöredeki inançlar ve bu inançlar etrafında oluşan adetlerin eski Türk halk kültürü ile olan benzerlikler ortaya konmuştur. İkinci bölümde bayram, tören ve kutlamalar üzerinde durulmuş. Resmi ve dini bayramlarda, bereket törenleri, yağmur duası, koç katımı gibi tören ve kutlamalarda Yahyalı'da ne gibi uygulamaların olduğu, kaynak kişilerle görüşülerek aktarılmıştır. Bu uygulamaların halk arasında hala devam edip etmediği tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde Yahyalı'da halk inanışları ile ilgili bilgilere ve uygulamalara yer verilmiştir. Yatırlar, ziyaret yerleri, bölgede var mı? Varsa bunlar etrafında ne gibi inanç ve uygulamaların olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Kaynak kişilerle yapılan görüşmeler sonucunda, adak, büyü, uğur-bereket, tabiat olayları, cansız varlıklarla ilgili yöredeki halk inançları tespit edilmiş ve maddeler halinde sunulmuştur. Dördüncü bölümde Yahyalı mutfağına ait yiyecek ve içecek türleri, bunların hazırlanışı ve yapılışı ile ilgili bilgiler sunulmuştur. Mutfak araç gereçleri ve bu araç gereçlerin kullanılışları hakkında bilgi verilmiş, bu araç gereçlerden bu güne kadar gelen ve hala etkinliğini koruyan araç gerecin olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Beşinci bölümde Yahyalı'da halk hekimliğine ait uygulamalar incelenmiş, yöreye özgü tespit edilen uygulamalar üzerinde durulmuştur. Altıncı bölümde Yahyalı'da anonim halk edebiyatı ürünleri ele alınmış, manzum, mensur, manzum-mensur karışık, halk edebiyatı ürünleri üzerinde durulmuş ve kaynak kişilerden alınan örneklere yer verilmiştir. Örneklerden önce konu ile ilgili yazılı kaynaklar incelenmiştir. Çalışmamızın sonucunda Yahyalı halk kültüründe, Orta Asya Türk Kültürü ve Anadolu Türk kültürünün izlerinin bulunduğu, bazı ortak yönlerinin olduğu tespit edilmiştir. Bütün bu izler, İslamiyet'in kabulü ile birlikte, yeni kabul edilen dinin özellikleri ve rengi ile yoğrularak yeni bir format almış, bazıları tamamen değişmiş, bazı inanç ve uygulamalar unutulmuş, bazı inançlar ve adetler de değişmeden günümüze kadar gelerek, günümüzdeki Yahyalı halk folklorunu ve kültürünü meydana getirmiştir. Anahtar sözcükler: Yahyalı, Anonim Halk Edebiyatı, Hayatın Geçiş Dönemleri, İnançlar, Halk Kültürü