Polish civilian intelligence in the face of geopolitical changes in 1989–1990

Celem autorki niniejszej pracy było zbadanie, jak kształtowała się cywilna współpraca wywiadowcza między Polską a Stanami Zjednoczonymi i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, a także, jak doszło do zmiany głównego sprzymierzeńca. Pierwszy rozdział traktuje o aspektach teoretycznych służb specjalnych i wywiadu, o jego ewolucji oraz problemach definicyjnych. Rozdział drugi został poświęcony przemianom geopolitycznym, jakie miały miejsce na przełomie lat 80./90., a więc upadkowi ZSRR, stosunkowi Stanów Zjednoczonych do tego uważnie obserwowanego przez nich procesu, a także mającej miejsce w ówczesnym czasie transformacji systemowej w Polsce. Rozdział trzeci przybliża, jak kształtowała się polsko–radziecka współpraca wywiadowcza, jej ewolucja oraz wspólnie podejmowane przedsięwzięcia. Rozdział czwarty porusza problematykę polsko–amerykańskiej współpracy wywiadowczej oraz nie opisane wcześniej w pracach naukowych operacje „Most” i „Samum”.The aim of the author of this work was to examine how civilian intelligence cooperation between Poland and the United States and the Union of Soviet Socialist Republics evolved, and how the main ally changed. The first chapter deals with theoretical aspects of special services and intelligence, its evolution and problems of definition. The second chapter is devoted to the geopolitical changes that took place at the turn of the 1980s and 1990s, that is the collapse of the USSR, the attitude of the United States to this process which they closely observed, and the systemic transformation taking place in Poland at that time. The third chapter presents the development of Polish-Soviet intelligence cooperation, its evolution and joint undertakings. The fourth chapter touches upon the problems of Polish-American intelligence cooperation and operations "Most" and "Samum", not previously described in scientific works