Privremene ontologije fotografije kao novog medija

U govoru i pisanju o fotografiji, medijsku disciplinu staru približno dva stoljeća, čije prve uzorke pratimo negdje od 1825, u tekstu se nazivaju “novim medijem”. Povijest fotografije obilježena je obrtima, razdvajanjima, prijenosima i remedijacijama u tehničkom, komunikacijskom, dokumentarnom, monomedijskom, masmedijskom, diskurzivnom, funkcionalnom, političkom, kapitalističkom, komunističkom, memorijskom te transmedijskom smislu. Obrati, razdvajanja, prijenosi i remedijacije čine fotografiju “privremenom” u odnosu na neki indeksirani prostor, indeksirana tijela, referentne predmete, prizore i odloženo vrijeme snimanja ili beskrajno odlagano vrijeme potencijalne ili aktualne recepcije snimaka. Fotografija je istovremeno predmet sa slikom i vizualni tekst sa porukom, značenjem ili tek ukazivanjem na mogućnosti semioze između vizualnog i verbalnog unutar zadatog prostora površine papira ili ekrana. Uvijek se radi o materijalnoj transformaciji površine – od bjeline ili nultog stupnja površine u obrađenu materijalnu površinu s linijama, odnosima mrlja i površina, tamnim i svijetlim odnosima, te obrisima figura koje mogu referirati tijelima ili predmetima. Ono što fotografiju razlikuje od govornog ili pisanog, otkucanog ili štampanog verbalnog teksta, jeste da fotografija ima i da pokazuje sirovo, obrađeno ili stilizirano “tijelo znanja” koje nudi mnoštvo iluzija upućenih vizualnom iskustvu kao iskustvu viđenja, kao iskustvu pamćenja i prevođenja u druge oblike reprezentacije, tj. različite medijske tekstove kulture. Fotografija nije samo tekst (poredak znakova), ona je još nešto, nešto više od semantičkog učinka pisanog ili idealistički reduciranog medijskog teksta na poruku. Fotografija je “tekst + intenzivna čulna pojava”. Tehnički obrat fotografije se odigravao od mehaničko–optičko–hemijskog fotografskog rada sa svjetlosnim tragovima u elektronsko analogno i, zatim, u analogno–digitalno bilježenje, obradu i prezentaciju slike kao poretka digitalnih kodova i snopova afektivnih intenziteta. Namjera ovog teksta je da identificira teorijske pristupe tumačenju postojanja fotografije. Prva pozicija omogućava odgovor na pitanje “Što jest fotografija?” polazeći od bitne neobjektivnosti fotografije –narušene “optičkim nesvjesnim”. Druga pozicija omogućava tumačenje tog pitanja polazeći od fundamentalnog obrata fotografske prakse od produkcije tehničke slike u refleksiju koncepta, diskursa i politike fotografske prakse u specifičnim institucionalnim okvirima, a treća polazi od digitalnog obrata – materijalnog restrukturiranja tehnološkog, konceptualnog i distribucijska karaktera fotografije od proizvoda, proizvedene materijalne reprezentacijske površine, u protok/fluks vizualnih informacija i potencijalnih manipulacija koje se mogu učiniti na njima