Urban transformation as a tool for turning Istanbul into a global city and the housing rights violations behind it: From Ayazma(n) to Bezirganbahce, the unsurvivors

241 pagesBu çalışmada, Küresel Kent yaratma çabalarında kentsel dönüşüm projelerinin rolleri araştırılacak ve iktidarların kent mekânına müdahaleleri sonucunda kent yoksullarının yaşamlarında ve yaşam alanlarında meydana gelen değişiklikler küreselden yerele incelenecektir. Bu bağlamda, İstanbul'un ilk ve en geniş kapsamlı kentsel dönüşüm uygulaması olan Küçükçekmece İlçesi Ayazma/Tepeüstü Kentsel Dönüşüm Projesi ve Projenin Bezirganbahçe TOKİ konutlarına yeniden iskân edilen Ayazmalılar üzerindeki etkileri de gösterilecektir. Fiziki bir mekân değişikliğine indirgenmiş kentsel dönüşüm/yenileme projeleri, ekonomik, sosyal ve kültürel mağduriyetler yanında, uluslararası insan hakları mekanizmalarındaki `Yaşamaya Elverişli Konut Hakkı'nı da ihlal etmekteler. Neoliberal ekonomi politikalarıyla şekillenen yeni kentsel siyaset alanında, sosyal adalet ve insan odaklı kent yönetimi, yerini rant odaklı kent girişimciliğine bırakmıştır. İstanbul'u `Küresel Kent' yaparak arazilerini pazarlama girişimciliği de kentsel topraklar üzerinde baskı oluşturmakta, İstanbul, küresel sermaye ve konut pazarı için önemli bir merkeze dönüştürülmek istenmektedir. Kent, sanayi kenti niteliğini yitirirken ucuz iş gücüne ihtiyaç kalmaz; emekçiler gözden çıkartılırken, kentin genişlemesiyle merkezi konuma gelen emekçi mahalleleri de kentsel dönüşüm adı altında boşaltılarak üst gelir gruplarının ihtiyaçlarına yönelik prestij projelere tahsis edilirler. Yeni yasalarla orantısız bir güce kavuşan TOKİ, kentsel mekânı yeniden tanzim ederken kentsel rantı da düzenler. Önceki gecekondu politikaları ve yasalarının aksine, sıfır toleranslı bir `yerinden etme' ve `yoksullaştırma' süreci başlamıştır. Ayazma'da dar yaşamlarını devam ettirmeye çalışan Ayazmalıların bu gelişmelerin dışında kalabilmeleri yanı başlarına yapılan Olimpiyat Stadı nedeniyle olanaksız olacaktır. Bölgenin kentsel dönüşüm alanı ilan edilmesiyle, Ayazmalılar TOKİ Bezirgânbahçe konutlarına yeniden iskân edilirler. Mekân değişikliğinin tetiklediği ekonomik mağduriyetlerin yanı sıra sosyal ilişkilerin ve dayanışma ağlarının dağılmasından, ayrımcılık, kutuplaşma ve kültürel mağduriyetlere kadar birçok hak ihlali ortaya çıkacaktır.In this research, the role of urban transformation in the realization of the `Global City? is examined while its impact on the lives of the urban poor is also analyzed via glocal developments. In the local context, the Ayazma /Tepeustu urban transformation project, the very first and the broadest project in Istanbul, and its effects on the Ayazma population relocated to the TOKI (Mass Housing Administration) Blocks at Bezirganbahce are studied. In the new era, the political sphere is designed by neoliberal tendencies, where we witness a shift from urban managerialism focusing on human rights and social justice to urban entrepreneurialism focusing on investment and economic development. In line with this new paradigm, various urban transformation projects implemented by TOKI aim to turn Istanbul into a Global City attractive to foreign capital and marketable to global audience. TOKI, as a result of various new legislations, emerges as the most powerful actor that designs the urban space and distributes the urban profit. Gecekondu settlements which begin to attract developers as potential investment areas are taken under urban transformation for luxury housing while their settlers are relocated to mass housing blocks, facing myriad of violations. Ayazma population, as the first example, was relocated to Bezirganbahce TOKI Blocks. Here, they are confronted with economic hardships, discrimination, cultural violations while community ties and solidarity bondages are dissolved due to spatial change. The right to adequate housing pronounced in international human rights mechanisms is also violated during the process.