Analysis of interior outfits in the sample of Alpullu Sugar Factory campus-Ergene Pavilion through societal structure method

Doktora TeziAlpullu Şeker Fabrikası Yerleşkesi üretim ve sosyal alanlardan meydana gelen, Cumhuriyet'in ilk sanayi tesislerinden biridir. Alpullu Şeker Fabrikası aynı zamanda uzun süren savaşlar döneminde en çok ihtiyaç duyulan gıda maddelerinden biri olan şekeri, Türkiye'de ilk üreten fabrikadır. Fabrikanın, bulunduğu yerin yanı sıra çevrede bulunan tüm yerleşim birimlerinin ekonomik ve sosyal kalkınmasında büyük bir etkisi olmuştur. Yöre halkının, fabrikada çalışarak elde ettiği maddi kazancın yanı sıra modern tarıma geçişinde de önemli rol oynamıştır. Bunun yanında yöre halkı, sosyal alanlarla da fabrikada tanışma imkânı bulmuştur. Spor tesisleri (Türkiye'nin ilk mini golf sahası, yüzme havuzu, futbol sahaları, basketbol sahası vb.), sinema ve balo salonu gibi sosyal tesislerin yanında hastanesi de uzun yıllar yöre halkına hizmet etmiştir. Yurt dışına müsabakalara gidecek olan milli takımların fabrika yerleşkesinde kamp yaptıkları bilinmektedir. Fabrika yerleşkesi, M K Atatürk'ün Trakya gezisi sırasında istirahat ettiği "Ergene Köşkü'nü" barındırması, sonraki dönemlerde birçok üst düzey devlet adamının gezileri sırasında Köşk'ü ziyaretleri ve konaklamaları, aynı zamanda yurt dışından tesisi incelemek için gelen birçok yabancı uyruklu heyete ev sahipliği yapması nedeniyle ayrıca bir önem taşımaktadır. Ergene Köşkü iç mekân donatıları, günümüzde, ilk yapıldıkları halleriyle sağlamlığını korumaktadır. Donatıların, 20.yy ilk yarısında Avrupa'da etkili olan Art Deco akımının izlerini taşıması da Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye'sinin temel hedeflerinden biri olan "Modernleşme" çabalarının belgelerinden biridir. Çalışmanın birinci bölümünde çalışmanın amacı ve yöntemi, literatür taraması ve konu ile ilgili daha önce yapılan çalışmalar ve bundan sonra konu ile ilgili çalışma yapacak olan araştırmacıların yararlanabilecekleri kaynaklar özetlenmiştir. İkinci bölümde 20.yüzyıl başlarındaki durum ve Cumhuriyet sonrası yaşanan gelişmeler irdelenmiş, çalışmada karşılaşılan Art Deco akımının gelişimi ve Türkiye'ye etkileri açıklanmıştır. Üçüncü bölümde Cumhuriyet Dönemi'nin sanayileşmedeki adımları incelenmiş ve dönemin fabrikalarından örnekler verilerek kuruldukları bölgelere etkileri analiz edilmiştir. Alpullu Şeker Fabrikası'nın kuruluşu, yerleşke planları, sosyal hayata etkileri, Ergene Köşk'ü iç mekan donatıları analiz edilmiş, donatıların stilistik özellikleri ve konstrüksiyon tipleri incelenerek "Toplumsal Yapı" yöntemi ile yorumlanmıştır. Dördüncü bölümde elde edilen veriler ışığında sonuçlar açıklanmış ve "Endüstriyel Miras" kavramı kapsamında Alpullu Şeker Fabrikası'nın yeniden işlevlendirilerek kullanılması ile ilgili öneri sunulmuştur.AbstractAlpullu Sugar Factory Campus is one of the earliest industrial facilities of the republican period that comprise of production and social areas. At the same time, Alpullu Sugar Factory is the first factory in Turkey to produce sugar, which is among the most needed food products during long lasting wars. Besides its whereabouts, the Factory greatly influenced all accommodation units around the site in terms of economic and social development. It played a significant role in transition to modern agriculture as well as earning the locals' a living. In addition, locals found a chance in the factory to engage in social life. Along with its hospital, the factory's social facilities such as Sports Facilities (mini golf, swimming, football, basketball etc.), movie theater and ball room served the locals for ages. National Squads to go abroad for competitions are known to have camped in the Factory Campus. The Factory Campus is of capital importance due to the fact that it harbors Ergene Mansion, where M K Atatürk rested during his trip to Thrace and many high level state officers visited and stayed in the following years; and that it hosted many foreign committees having come to examine the facility. Durable interior outfits of Ergene Mansion retain their original form. The fact that outfits bear traces of Art Deco style, one of the dominant trends in the first half of 20th century, is the living document of "Modernization" efforts, one of the primary objectives of Early Republican Period. Chapter 1 presents the aim and method of the study, the literature survey, and possible uses of this study for future research. Chapter 2 gives the socio-political overview of the period, and expands on the post-republican developments with specific emphasis on the origins of the Art Deco style as well as its influence in Turkey. Chapter 3 turns to industrialization efforts in Turkey and demonstrates how the newly founded factories influenced their surroundings. The rest of the chapter analyzes the founding of the Alpullu Sugar Factory, its campus plan, its influence on social life, as well as the interior outfits of the Ergene Mansion, detailing their stylistic properties and construction types within the framework of a "Societal Structure". Chapter 4 presents the results, and makes a proposal in the context of "Industrial Heritage" as to how the Alpullu Sugar Factory can be assigned up-to-date functions