The effect of work stress on the behaviours of the managers working at elementary schools: Edirne example

Yüksek Lisans TeziBu çalışmanın amacı, iş stresinin ilköğretim okullarında görev yapan yöneticilerin davranışlarını nasıl etkilediğini ortaya koymak ve bu kapsamda yapılması gerekenler konusunda öneriler geliştirmektir.Araştırma tarama modelindedir. Veri toplama aracı olarak Prof. Dr. İnayet PEHLİVAN tarafından geliştirilen anket formları kullanılmıştır. Araştırma verileri 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Edirne İli İlköğretim okullarında görev yapan 81 yöneticiye (müdür ve müdür yardımcısı) anket uygulanarak elde edilmiştir. Verilerin analizi SPSS Statistics 20 paket programından yararlanılarak yapılmıştır. Sorulara verilen yanıtların frekans, yüzde, ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Okul yöneticilerinin cinsiyet değişkenine göre stres düzeylerindeki farklılıkları belirlemek için t testi kullanılmıştır. Yaş grubu ve yöneticilik kıdemi değişkenlerine ilişkin stres düzeylerindeki farklılıkları belirlemek için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Analiz sonuçları araştırmanın amacına uygun olarak tablolaştırılmış ve yorumlanmıştır.Araştırmanın sonucunda; yöneticilerin örgütsel stres kaynakları algılarının ve yöneticilerin stres belirtileri algılarının cinsiyet, yaş ve kıdem değişkenlerine göre farklılık göstermediği saptanmıştır.Yöneticilerin yaşadıkları mesleki stresin, iş performansına olan etkisinin de cinsiyet, yaş ve kıdem değişkenlerine göre farklılık göstermediği görülmüştür.Stresle başa çıkmada kullanılan yöntemler boyutunda her cinsiyet, yaş ve kıdemdeki yöneticinin strese karşı benzer yöntemlerden yararlandıkları, cinsiyet, yaş ve kıdeme göre belirgin bir farklılığın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın diğer bulguları ise, yöneticilerin yoğunluklu olarak algıladıkları örgütsel stres kaynaklarının sırasıyla; 'Yetkilerin yetersiz olması', 'Çalışmaların karşılığını alamamak' ve 'Personel değerlendirmede adaletsizlikler' etkenlerinin olduğudur. Yöneticiler 'İş yerinde aydınlatmanın kötü olması' etkenini örgütsel stres kaynakları arasında en hafif düzeyde algılamaktadırlar. Yöneticilerde en çok görülen stres belirtileri sırasıyla; 'Gerginlik', 'Yorgunluk' ve 'Uykusuzluk' olup, yöneticilerin en az düzeyde algıladıkları stres belirtisi ise 'Alerji'.Araştırmanın sonucuna göre; yöneticilerin yaşadıkları iş stresi iş performanslarını en çok; 'İşe gitmede isteksizlik', 'Yapılan işin niteliğinin düşmesi', 'İşten ayrılmayı düşünme' yönünde etkilemektedir. Yöneticilerin mesleki stres nedeniyle iş performanslarına yönelik olarak en az gösterdikleri davranışlar ise 'İş çevresine karşı kırıcı davranma' ve 'İzin veya rapor alarak işten uzaklaşma isteği' davranışlarıdır. Yöneticilerin stresle başa çıkma yöntemlerinden sırasıyla en çok, 'Stres yaratan durumu güvenilen biri ile konuşmak', 'Aile fertleri ve dostlarla eğlenceli ortamlarda birlikte olmak', 'Olay veya durumun üstüne gitmek' seçeneklerini kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Yöneticilerin stresle başa çıkma yöntemlerinden 'Konu ile ilgili olarak birini suçlamak' yöntemini en az düzeyde kullandıkları saptanmıştır. Anahtar Sözcükler: Mesleki stres, Örgütsel stres, Gerilim, Okul yöneticileriAbstracthe aim of this study is to identify how work stres affects the behaviours of the managers working at elementary schools and to develop suggestions on what to do in this respect. This is a survey method researc. The survey which was developed by Prof. Dr. İnayet PEHLİVAN was used as a data collection ınstrument. The research data was collected throught applying the survey to 81 managers working at elementary schools in 2011-2012 academic year in Edirne. SPSS Staticties 20 Package Programme was employed to analyze the researc data. The frequency, percentage, average and Standard deviation of the answers given to the questions were caltulated. T-test was used to discern the stres level differences of the School managers in terms of the rex variability One-way variance Analysis was employed to discern the stress level differences of the School managers in terms of age and length of service variables. Analysis results were put in a table and assessed considering the aim of the research. The research has discerned that the perceptions of organizational stres resources and stress symptoms do not vary in terms of the sex, age and length of service of the managers. It was found that the effect of vocational stress that the managers experience on the work performance does not vary in terms of sex, age and length of service variables. In order to cope with the stress, the managers regardless of their sex, age and length of service, benefit from similar methods and it was found that it does not vary in terms of the sex, age and length of service of the managers. Order finding of the research is that, the most important organizational stress resources that the managers mostly perceive are respectively; 'their lack of authority', 'not getting what they deserve in return of their effort' and ' inequity in personnel assessment'. The managers stated that 'bad lighting at the work place' is the least important factor as an organizational stress resource. In terms of stress symptoms, it was indicated that ' stress' (tension, 'tiredness' and 'sleeplessness' are the most available stress symptoms; 'alergy' is the least important one that stres causes. The work stress that the managers experience affects their work performance most in terms of 'unwilligness to go to work', 'the decrease in the quality of the work done' and 'considering of quiting the job'. The behaviours that the managers display at least in their work performance because of the vocational stres are; 'being offensive at the work place', 'willingness to quit job by taking permission or sick leave'. The methods that the managers utilize to cope with stres are respectively; 'talking about the stressful situations with someone reliable', 'being with family members and friends in entertaining places' and ' trying to overcome the event or situation'. The least used method for coping with stress by manager was indicated to be', putting the blame on someone about the situation'. Key Words: Vocational stres, Organizational stres,Tension, School administrator