Position of knowledge economy in the foreign trade: Case of Turkey

Yüksek Lisans TeziEkonomik faaliyetler giderek daha bilgi yoğun hale gelmekte, dünya ticaretindeki serbestleşme ile birlikte rekabet te giderek artmaktadır. Bu kapsamda, küresel rekabetin de bilgi odaklı ürünler etrafında şekillendiği görülmektedir. Bilgiyi üreten ve ekonomik faaliyetlerin içerisinde etkin olarak kullanabilen toplumlar gelişmiş bir ekonomiye sahip olmaktadır. Yaratılan katma değerin, bilgi yoğun mallarda daha yüksek olması nedeniyle bu malların ihracatı ülkeye daha çok refah ve rekabet gücü kazandırmaktadır. Günümüzün gelişmiş ekonomileri 1950'li yıllarda başlayan bilgi ekonomisine dönüşüm sürecini tamamlamış ekonomilerdir. Türkiye'nin gelişmiş ülkelerin ekonomik performansını yakalayabilmesi için bu elli yıllık dönüşüm sürecini daha hızlı tamamlaması gerekmektedir. Teknolojik gelişmelerin bu denli hızlı yaşandığı ünümüzde doğru ve planlı bir ekonomi politikası ile bu süreç kısaltılabilir. Genç bir nüfus yapısına sahip olan ülkemizde, nitelikli işgücünün daha da geliştirilerek daha yüksek bir katma değer yaratması sağlanabilir. Ar-Ge yatırımları ile desteklenen ihracata yönelik bir yenilikçilik sistemi sayesinde ihracat performansı arttırılabilir. Aynı zamanda rekabet gücü ve katma değeri yüksek ürünler üretilerek yurt dışına ihraç edilebilir. Böylece sürdürülebilir bir büyüme trendi yakalanması mümkün olabilir. İthalata bağımlı ve düşük teknolojik düzeyde emek yoğun malların ihracatında uzmanlaşan ülkemizin, ithalattan bağımsız ve yüksek katma değerli malların ihracatına yönelmesi bilgi ekonomisine dönüşümün bir gereği haline gelmektedir. İhracat yapısının emek yoğundan bilgi yoğun bir yapıya dönüşmesi, ülke ekonomisinin daha rekabetçi olmasını sağlamaktadır. Bunun için ise teknoloji yeteneğinin arttırılması ve beşeri sermaye stokunu yükseltilmesi gereği ortaya çıkmaktadır. Çalışmamızda bu amaçların geliştirilmesine yönelik olarak bilgi yoğun malların Türkiye'nin dış ticareti içindeki yeri ve önemi analiz edilemeye çalışılmaktadır. Özellikle ileri teknoloji ürünleri olan bu malların ithalat ve ihracat etkileşimleri analiz edilemeye çalışılacaktır. Yabancı sermaye yatırımlarının son yıllarda arttığı bilinmektedir. Gelen yabancı sermayeden bilgi ve teknoloji getirmesi de beklenmektedir. Bu kapsamda yabancı sermaye girişlerinin bilgi yoğun ürünlerin ihracatı üzerinde olumu veya olumsuz bir etkisinin olup olmadığı araştırılacaktır.AbstractEconomic activities becoming more knowledge oriented. With liberalization of the global trade global competition escalated. In this context global competition acquired a shape among the knowledge goods. Societies which produce and use knowledge goods in their economic activities holding an advanced economic outlook. Knowledge goods create more added value than other goods. Thus exporters of knowledge goods acquire more wealth and competitive power. Today's advanced economies have completed their transformation on knowledge economy by '50's. Turkey must complete this process more quickly in order to reaching the performance of the advanced economies. This process would shorten by the today's rapid developments of technology. This would require an accurate and planned economic policy. Turkey has a young population. This would be an advantage if Turkey use it to create more added value by developing her qualified labor force. With an innovative system which focuses on exportation and supported with R&D investments export performance can be improved. At the same time by producing and exporting products which holds high added value and competitive power it possible to reaching a sustainable development trend. In this study it is intended that to analyze the share and the importance of the knowledge goods in Turkey's foreign trade. Specifically high tech products export and import interactions will be analyzed. In this context, relationship of foreign direct investments with knowledge goods exportation will be examined. Turkey which expertise on the import dependent low tech products, should have to focus on the products which holds high added value and independency to importation by the means of transformation to knowledge economy. Transformation of the exportation structure to knowledge oriented increases the competitive power of the economies. This requires improvement of the technological ability and human capital stock