واکاوی گستره اباحه مهندسي ژنتيک انساني (پزشکي و غير پزشکي) از منظر فقه امامیه

Background and Aims: The phenomenon of human genetic biotechnology, which is done with the aim of repelling human evil, building a desirable society, and achieving important advances in human knowledge, is not prohibited in the basic jurisprudential propositions. But due to the tension of this human knowledge with human ethics and manners, its scope is not very clear and no integrated research has been conducted. Therefore, the question of the scope of the license to use this human knowledge needs to be explored until obtaining a proper answer. The present study aims to identify and study the permissible scope of human genome engineering.Materials and methods: The present article has been written in a descriptive-analytical method using library data, both real and virtual. In this way, first the views on the acceptance and non-acceptance of genetic engineering, as one of the emerging issues and secondary topics of dynamic Islamic jurisprudence are Planned and then analytically the possibility of accepting the view of doing it in the light of jurisprudential and rational arguments is reviewed and the scope of acceptance’s license of this knowledge is assessed based on the mentioned arguments.Conclusion: Jurists and religious thinkers do not have the same approach to the phenomenon of human genetic biotechnology. But from the analysis of their documents in the framework of jurisprudential and rational arguments, it seems that the reasons for the followers of this human knowledge are more solid. Provided that in addition to not approaching the jurisprudential and rational boundaries of loss, damage, reduction, etc., it occurs only in the sphere of productivity and conquest of the phenomena of existence and it is a role-playing tool for the creation to create the social welfare and comfort of human life and the liberation of divine creatures from the bottlenecks in the evolutionary path.زمینه و هدف: پديده زيست فناوري ژنتيک انساني که با هدف دفع شر و بدی انسان، ساختن جامعه مطلوب و دستيابي به پيشرفت‌هاي مهم دانش و معرفت بشري انجام مي‌پذيرد، در گزاره‌هاي ابتدايي فقهي فاقد ممنوعيت است. اما گستره آن به جهت تنيدگي این دانش بشری با اخلاق و شئونات انساني، به دلیل انجام نیافتن پژوهشی يکپارچه، چندان روشن نمي‌باشد. ازاين‌رو پرسش از گستره جواز استفاده اين دانش بشري، موضوعي است که نيازمند کاوش تا مرحله حصول پاسخي شايسته مي‌باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا گستره مجاز مهندسي ژنوم انساني را مورد شناسايي و بررسي قرار دهد. مواد و روش‌ها: مقاله حاضر به روش توصيفي تحليلي و با بهره‌گبري از داده‌هاي کتابخانه‌اي اعم از حقيقي و مجازي به نگارش در آمده است. به اين ترتيب که نخست ديدگاه‌هاي پيرامون پذيرش و عدم پذيرش انجام مهندسي ژنتيک، به منزله يکي از مسائل مستحدثه و عناوين ثانويه فقه پوياي اسلامي طرح و سپس به روش تحليلي امکان پذيرش ديدگاه انجام آن در پرتو ادله فقهي و عقلي بررسي و با مداقه در ادله يادشده و بر پايه آن‌ها، گستره پذيرش جواز اين دانش بشري مورد سنجش قرار مي‌گيرد. نتیجه‌گیری: فقها و اندیشمندان دینی نسبت به پدیده زیست فناوری ژنتیک انسانی، رويکرد يکساني ندارند. اما از تحليل و بررسی مستندات آنان در چارچوب ادله فقهي و عقلي، چنین برمی‌آید که دلایل پیروان اباحه این دانش بشری، استوارتر است. مشروط به اين که انجام آن، افزون بر نزديک نشدن به مرزهاي فقهي و عقلايي اتلاف، اضرار، تنقيص و ...، تنها در گستره بهره‌وري و تسخير پدیده‌های هستی رخ دهد و به منزله ابزارهای نقش‌آفرین جریان خلقت برای ایجاد رفاه اجتماعی و راحتی زندگی بشر و رهاندن آفريدگان الهي از تنگناهاي موجود در مسير حرکت تکاملي باشد