Antalya Körfezi kıta sahanlığının geç kuvaterner jeolojisi: Sedimentolojik, mineralojik, jeokimyasal ve sismik araştırmalar

Antalya Körfezi kıta sahanlığında geç Kuvaterner iklimsel deniz seviyesi ve jeomorfolojik değişimlerin etkilerini ve Holosen sediment tür ve dağılımlarını incelemek amacı ile gerçekleştirilen bu proje raporu sismik, sedimentolojik, mineralojik ve jeokimyasal çalışma sonuçlarının yorumlarını kapsamaktadır. Antalya Körfezi kıta sahanlığından elde edilen yüksek ayınmlı sığ sismik yansıma verileri, akustik temel (AB) üzerinde uzanan dört farklı çökel serisinin (l, 2, 3 ve 4) varlığını ortaya koymaktadır. Bunun yanısıra, sismik veriler üzerinde Flandriyen Transgresyonu (Holosen dahil) öncesi çökel serileri (1,2 ve 3) ile Flandriyen dönemi çökel serisini (4) ayıran bir R yansıtıcı yüzeyi belirlenmiştir. Bu yüzey kıta sahanlığının karasal ortam/akarsu erozyonlarına maruz kalmasıyla oluşan, Flandriyen öncesi aşınım yüzeyi olarak yorumlanmıştır. Akustik temel, kıyıdaki formasyonların denize doğru uzanımı niteliğinde olup, muhtemelen taban kayayı temsil etmektedir. Bölgeye ait en genç (Holosen dönemi de içine alan) çökel serisi 4 ise Flandriyen Transgresyonunu temsil etmekte ve günümüzden yaklaşık 18.000 yıl önce deniz seviyesinin - 100/-130 m'ye alçaldığı dönemde çökelmeye başlamıştır. Sismik profillerin daha alt kısımlarında görülen yaşlı serilerin (çökel serisi l, 2 ve 3) Flandriyen transgresyonu döneminden önce (Geç Pleyistosen ve daha öncesi) çökeldikleri düşünülmektedir. 18-880 m su derinlikleri arasında alınan ve 20-184 cm kalınlıklara sahip karotlarda hakim sediment türleri karasal silisiklastik az çakıllı çamur olup, bentik-biyojenik malzemelerden oluşan denizel karbonat miktarları genelde % 15-25 arasında değişmekte fakat kıyıya yakın bölgelerde yer yer % 70'e varmaktadır. % 0.05-3.87 arasında değişen oranlardaki sedimenter organik karbon değerleri denizel organik üretime ilaveten karasal girdilere bağlanmaktadır. Smektit, illit, klorit, ve kaolinit birlikteliğinden oluşan ve genelde kıyıardı kaynak kayaçlann aynşma ürünü olan kil miktarları denizel hidrodinamik süreçlerin etkisinde körfezde oldukça homojen bir dağılım sergilemektedir. Element miktarlan farklı oranlardaki litojenik ve biyojenik malzemelerin varlığı ile kontrol edilmekte ve genelde yerkabuğu ortalaması ile uyum içinde iken, Cr, Ni ve Mg artışlannın bölgedeki ofiyolitik kayaçlardan ve Pb ve As ise kısmen antropojenik kaynaklardan gelmiş olabileceği düşünülmektedir. İncelenen sediment karotlannın yükselen deniz seviyesine bağlı Holosen transgresif süreçlerin etkisinde biriktiği büyük olasıdır