ŞİDDET VE BASKI DÖNEMLERİ SONRASINDA KAMUSAL ANITLARIN VE HAFIZALAŞTIRMANIN ONARICI ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

The aim of this study is to examine the restorative role of public memorials in the aftermath of mass violence and the periods of oppression. The study is based on the assumption that mass violence and gross human rights violations committed in the past require a long process, and retributive and restorative justice measures to deal with the past. Memorialization initiatives and specifically public memorials may play an important restorative role to establish peaceful social relations, to restore the sense of justice, to recognize dignity of the victims, to create areas for healing and mourning, to educate the new generations about the past and to prevent recurrence of the past atrocities. Starting from that point, the study examines two cases from Turkey, namely Ulucanlar Prison Museum and debates and inititaives concerning transformation of Diyarbakır Military Prison into a museum, in the light of the literature, certain cases from the world and certain initiatives to deal with the past in Turkey. The answers for the questions regarding the initial assumptions were traced in the interviews made with the victims, representatives of the civil society organizations and actors involved in the debates and processes. The study explores to what extent and under which conditions public memorials may serve to the goals of dealing with the past and presents some suggestions for the further initiatives.Bu çalışma, kitlesel şiddet ve baskı dönemlerinin sonrasında kamusal anıtların onarıcı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, geçmişte işlenen ağır insan hakları ihlalleri ve kitlesel şiddetle yüzleşme için uzun bir süreç ve cezalandırıcı ve onarıcı adalet önlemleri gerektiği varsayımı üzerine kuruludur. Hafızalaştırma girişimleri ve özel olarak kamusal anıtlar, barışçıl toplumsal ilişkiler kurmak, adalet duygusunu onarmak, mağdurların itibarını iade etmek, iyileşme ve yas tutma için alanlar yaratmak, genç kuşakları geçmiş hakkında eğitmek ve geçmişte yaşanan şiddetin yeniden ortaya çıkmasını önlemek açısından önemli bir onarıcı rol oynayabilirler. Bu noktadan yola çıkan çalışma, konuyla ilgili literatür, dünyadan belli örnekler ve Türkiye’de geçmişle yüzleşme konusundaki belli girişimler ışığında Türkiye’den iki örneği, Ulucanlar Cezaevi Müzesi’ni ve Diyarbakır Askeri Cezaevi’nin müzeye dönüştürülmesiyle ilgili tartışmaları ve girişimleri incelemektedir. Başlangıçtaki varsayımlarla ilgili soruların cevapları, mağdurlar, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve tartışmalara ve süreçlere dahil olan aktörlerle yapılan mülakatlarda aranmaktadır. Çalışma, kamusal anıtların ne ölçüde ve hangi şartlar altında geçmişle yüzleşmenin amaçlarına hizmet ettiğini araştırmakta ve gelecekteki girişimler için bazı öneriler sunmaktadır.Ph.D. - Doctoral Progra