Atık Çamurların Değerlendirilmesi İçin Güneş Enerjili Kurutma Teknolojileri Geliştirilmesi

Zeytinyagı üretimi sırasında karasu denilen katı madde içerikli ve yaglı bir su atık olarak çıkar. Karasu biyolojik olarak aktif oldugundan agır kokulu ve çevreye zararlı olabilecek bir atıktır. Karasu zeytinyagı fabrikası civarında olusturulan havuzlarda tutulur. Bu havuzlar su kaynaklarına veya derelere sızıntı yaparsa çevre zararı olusacagından havuzların boyutu sınırlandırılmıstır. Karasu içerigindeki yag havuz yüzeyini kaplayarak suyun buharlasmasına engel olur. Bu nedenle karasuyun kurutucularla kurutulması yeni sınırlayıcı yönetmeliklerle bir zorunluluk haline gelmistir. Kurutma islemi ısı enerjisi gerektirir. Enerji kaynagı olarak çogu zaman fosil yakıtlar kullanılır. Bu isletmenin karbon ayak izini ve üretim maliyetini arttırır. Zeytin isletmelerinde zeytin çekirdekleri de ısı eldesi için yakılabilmektedir. Çekirdekler biyokütle olarak düsünülse bile en azından yakma islemi hava kirliligine yol açacaktır. Yakma islemi yerine ısıl günes enerjisinden yararlanmak zeytin üretimi yapılan yerlerde ısıl günes akısının yüksek oldugu da düsünüldügünde ideal bir çözüm olusturmaktadır. Günes enerjisi ile tarımsal ürün ve atık su kurutma bazı ürünler için yaygın bir uygulamadır. Karasu için durum böyle degildir. Daha önce sera tünel tipi kurutucular önerilmis olsa da bunlarda günes ısınları konsantre edilmediginden kurutma islemi uzun zaman almaktadır. Buna çözüm olarak bu proje kapsamında gelistirilen özgün kurutucu konsantre günes kolektöründen gelen sıcak yag ile ısıtılan yüzeylere karasuyu püskürterek çalısmaktadır. Yüksek yüzey sıcaklıklarında su derhal buharlasarak kurutma islemi çok hızlı gerçeklesmektedir. Yapılan deneylerde yine bu proje kapsamında gelistirilen Parabolik Oluk Kolektör (PTC) simülatörü kullanılarak, sprey lülesi seçimi yapılmıs, en iyi püskürtme fasılaları ve yüzey sıcaklıkları gibi çalısma parametreleri belirlenmistir. Gelistirilen PTC simülatörü günes altında çalısan bir PTC kolektörün ısıl davranısını gün boyu taklit edebilmektedir. Gelistirilen konsantre günes enerjili kurutucunun performansı deneylerle incelenmistir. Deneyler sırasında elde edilen kuru madde yanma özellikleri açısından karakterize edilerek Türkiye linyitlerinden daha iyi yanabilen bir biyokütle oldugu belirlenmistir. Ayrıca yapılan durum analizleri ile gelistirilen kurutucu sisteminin zeytinyagı üretimi yapılan bölgelerde üretim zamanlarında kullanıma uygun oldugu gösterilmistir