TARİHİN SAĞLIK SOSYOLOJİSİ ÜZERİNDEKİ DENETİMİNE TARİHLE İLGİLİ ROMAN ÜZERİNDEN BAKMAK: VEBA GECELERİ

Sağlık sosyolojisi, hastalıkların halk içerisindeki kültürel süreçleriyle ilgilenir. Bu süreçler tarih biliminin takibi yanı sıra kolektif hafıza ile de birikerek halkın aktarım rolündeki konumunu da belirler. Hatta halk, yazar ya da okur olarak da edebî eserlere bu hafızayı yansıtarak itibarî bir âlem kurabilir. Tarihle ilgili bir roman olan Veba Geceleri’nin girişinde de yazıldığı üzere hem bir tarihî roman hem de roman biçiminde yazılmış bir tarih olma iddiası, eser içinde verilen pek çok ansiklopedik bilgiyle örtüşür. Yazarın metindeki bu denetimi, zamanın otoritesi hakkında düşündürücüdür. Otorite, tarihle ilgili romanlarda hem yazarın anlatacaklarına tarihsel bir çizgi çizmeyi; hem de onu hakikat ve kurmaca arasındaki gerçeklikler alanında değerlendirmeyi sağlar. Bu değerlendirme, kendi iç gerçekliğinde yeniden kurduğu anlatıyı değişen döneme ve insana göre şekillendiren bir hesaplaşmayı barındırır. Hesaplaşmanın özünde tam anlamıyla kurgu olamayacağı bilinen ama şüpheci okura da kapı açan bir üslup benimsenir. Çalışmada da bu yüzden tarihle ilgili roman merkezinde ima edilen okuyucu ile gerçek okuyucu arasındaki durumlar düşünülerek, tarihî kişinin kültürle olan konumu, yazarın imgeleştirdikleriyle ima edilen bir yazarın da varolduğu gösterilmeye çalışılacaktır. Veba Geceleri salgın yönetiminin halka etkileri bakımından anlatının zamanına bakılarak değerlendirilecek, anlatıldığı zaman ve tarihî gerçeklikler üzerinden karşılaştırmaya tabi tutulacaktır. Yazar merkezli eleştiriden psikanalitik; okur merkezliden alımlama estetiği, kültürel hegemonya; toplum merkezliden tarihsel ve sosyolojik eleştiri teorileri üzerinden inceleme yöntemi hedeflenerek dramatik inşanın kolektif üzerindeki etkileri sorgulanacaktır. Böylece metne politik sembolizm olarak da bakmanın, halk sağlığı sosyolojisiyle ilişkilendirilmesi mümkün olacaktır