Tarihten Örneklerle Hubris Sendromu ve Üstünlük Vehmi

Yönetim ve yöneticilik kavramları insanlık tarihi kadar eski ve üzerinde çok çeşitli fikirlerin atıldığı kompleks kavramlardır. Geçmişten günümüze yöne‐ tim alanına katkı yapan bilim insanları yönetimin ne olduğu ve yöneticiliğin nasıl olması gerektiğine dair birtakım görüşler bildirmiş, bu görüşler kimi zaman benzerlik gösterirken kimi zaman ise çok farklı noktalarda kalabilmiş‐ tir. Ayrıca ortaya çıkan bu görüşler sadece ideal yöneticinin nasıl olması ge‐ rektiği ile ilgili değil aynı zamanda halihazırda yönetici olan kişilerin yöneti‐ me yaklaşımları ve yöneticilik yapmaktan kaynaklı ortaya çıkan bazı özellikle‐ ri, hal ve tavırlarının neler olduğudur. Bu doğrultuda birçok farklı kavram ortaya çıkmış ve üzerine çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Bu çalışmanın temel konusunu oluşturan üstünlük vehmi kavramı da bu kavramlardan birisidir. Üstünlük vehmi kavramı; narsizm ve hubris sendromu gibi birçok farklı kav‐ ramla da ilişkilendirilebilen bir kavram olmakla beraber, yönetim kademesin‐ de bulunan kimselerin bilerek veya bilmeyerek, isteyerek veya istemeyerek edindikleri bir davranış şekli olarak karşımıza çıkmaktadır. Geçmişte ve gü‐ nümüzde olduğu gibi belki gelecekte de yönetim gücünü ele geçiren kimsele‐ rin bu gücü bazen pozitif yönlü eylemler için bazen ise gücün yapısı ve şekli itibariyle negatif yönlü eylemlerde kullanılması kaçınılmaz olacaktır. Bununla birlikte gücün miktarı arttıkça kişinin psikolojisi üzerinde en iyi olma, kendini yüce ve ulaşılmaz görme, aslında sahip olmadığı bazı özellikleri sanki sahip‐ miş gibi gösterme ve kişinin kendini kusursuz ve noksansız kabul etmesi gibi birçok farklı durum ortaya çıkabilmektedir. Bu ifadelerden hareketle tarihte birçok devlet lideri ve halkın desteğini yüksek oranda hisseden yönetici ko‐ numundaki kişiler mevcut gücün derecesi nedeniyle kendilerini vazgeçilmez, tanrısal varlık ve her şeye gücü yetebilen kişiler olarak görmüşlerdir. Bu ça‐ lışma kapsamında ise yönetim kademesinde bulunan ve kendinde olmayan bazı vasıfları varmışçasına gösteren, kendini üstün gören, hubris ve narsis yönetici rol üzerinde durulacaktır. İlk olarak konu hakkında kavramsal çerçe‐ ve verilecek olup ardından bu kavramı somut olarak ifade edebilmek adına tarihten birkaç örnek lider eşliğinde bu kavramın yansımaları işlenecektir