Die Übertragung des Neuen Testaments von Stanisław Muszynowski als ein religiöses Buch aus der Zeit der Renaissance

The Königsberg New Testament translation by Stanisław Murzynowskis an example of a religious book which comprised both elements characteristic for the renaissance period: admiration of sophisticated philological studies and openness on Polish vernacular language, which was demanded in practical Church teaching. The both are manifested in the young translator work. His translation which was released in four parts (within 1551–1553) was the first Polish New Testament based on Greek sources of the translation, which was a novelty itself, in addition he introduced criti cal apparatus and philological glosses. Apart from that in the in the Gospel of Matthew he typed the didactic/pastoral commentary referring to the following chapters, interpreting and clarifying the text according the Protestant ideas. He also equipped the book with the Polish Orthography. Murzynowski searched for a stylistic pattern of translations into Polish using a vernacular language but his conceptions of New Testament translation are settled down in the Lutheran teaching. It is also a good example of the stimulating impact of Lutheran teaching on the Polish language in Ducal Prussia during Albrecht Hohenzollern’s rule (1490–1568), after the secularisation of the Teutonic Order. The book however as far as printing catechisms (1544–1548) became a reason the first normative polemics between a publisher (Jan Seklucjan), a translator (Stanisław Murzynowski) and another editor (Jan Sandecki-Malecki), all three working in Königsberg an Ełk). Their rivalry is rightly considered to be a symptom of the growing awareness and linguistic culture of Polish intellectuals.IZABELA WINIARSKA-GÓRSKA, dr, adiunkt w Zakładzie Historii Języka Polskiego i Dialektologii w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania badawcze: językoznawstwo diachroniczne, historia języka, zwłaszcza język polskiej humanistyki w okresie średniopolskim; język religijny polskiej reformacji i kontrreformacji; zagadnienia normatywne dawnej polszczyzny; edytorstwo tekstów dawnych. Współredaktorka książki: (wraz z H. Karaś i D. Kopcińską) M. Derwojedowa, A. Gałczyńska, W. Gruszczyński, D. Kopcińska, J. Linde-Usiekniewicz Język polski. Kompendium (Warszawa 2005). Nagrody: Nagroda Ministra Edukacji Narodowej i Sportu (2005) za książkę Słownictwo religijne polskiego kalwinizmu od XVI do XVIII wieku na tle terminologii katolickiej (Warszawa 2004).Uniwersytet WarszawskiJ. Czerniatowicz, Niektóre problemy naukowe grecystyki w pracach biblistów polskich XVI i XVII wieku. Teksty greckie a polskie przekłady, Warszawa – Wrocław – Kraków 1969.J. Kłoczowski, Dzieje chrześcijaństwa polskiego, Warszawa 2000.J. Koryl, Prorocy i tłumacze. Spory o samodzielność biblistyki i filologii w piętnastym i szesnastym wieku, w: Patronka filologii. Rola Biblii w rozwoju edytorstwa, badań językoznawczych i translatorskich, red. D. Muszytowska, Warszawa 2015.S. Rospond, Studia nad językiem polskim XVI wieku, Wrocław 1949.A. Zuberbier, J. Tofiluk, J. Gross, M. Uglorz, J. Stahl, J. Tranda, K. Karski, Porównanie wyznań: rzymskokatolickiego, prawosławnego, ewangelicko-augsburskiego, ewangelicko-reformowanego, Warszawa 1988.23525