Study of effectiveness of the interventions of the Social Cooperatives of Limited Responsibility, as models of psychosocial rehabilitation and social integration of people with mental health problems in Greece

Η ψυχιατρική µεταρρύθµιση αναφέρεται στο πέρασµα από την ασυλική Ψυχιατρική, µε τα ιδρυµατικού τύπου, κλειστά και αποκοµµένα από την κοινωνία νοσηλευτικά ιδρύµατα στο κοινοτικό µοντέλο παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας και αποτελεί τη βάση ίδρυσης των Κοι.Σ.Π.Ε. Οι Κοινωνικοί Συνεταιρισµοί Περιορισµένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.) θεσµοθετήθηκαν µε το άρθρο 12 του Ν.2716/1999, αποτελούν µονάδες ψυχικής υγείας και αποσκοπούν στην κοινωνικό-οικονοµική ενσωµάτωση και επαγγελµατική ένταξη των ατόµων µε σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήµατα, αναπτύσσοντας επιχειρηµατική δραστηριότητα σε διάφορους τοµείς απασχόλησης. Οι Κοι.Σ.Π.Ε. αποτελούν έναν από τους σηµαντικότερους φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονοµίας (Κ.Αλ.Ο.), η οποία λειτουργεί µέσα από συλλογικά συστήµατα, που αποδίδουν και σε κοινωνικό και σε οικονοµικό επίπεδο. Επίσης πρόκειται για πρωτοβουλία των ίδιων των πολιτών µιας κοινωνίας και καθορίζεται από την αρχή της αµοιβαιότητας, της συν εργατικότητας και της εµπιστοσύνης. Σκοπός: Η παραγωγή τεκµηρίων σχετικά µε τα οφέλη των παρεµβάσεων των Κοι.Σ.Π.Ε. ως Μονάδων Ψυχικής Υγείας στους εργαζόµενους τους και στο σύστηµα παρεχόµενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αλλά και ως Κοινωνικών Επιχειρήσεων κατά την εργώδη διαδικασία έναρξης της λειτουργίας τους και επίτευξης της βιωσιµότητας τους. Μεθοδολογία: Για την έρευνα αρχικά στάλθηκαν επιστολές σε επτά Κοι.Σ.Π.Ε. της Ελλάδας, οι οποίες ενηµέρωναν για την έρευνα και ζητούσαν τη συνεργασία τους. Οι συγκεκριµένοι Κοι.Σ.Π.Ε. επιλέχθηκαν µεταξύ των 30 που λειτουργούν στην Ελλάδα, κυρίως λόγω των ακόλουθων κριτηρίων: α) ανήκουν στους παλαιότερους ιδρυθέντες Κοι.Σ.Π.Ε. β) έχουν µεγάλο αριθµό εργαζοµένων από την κατηγορία Α΄, γ) έχουν πολλά έτη επιχειρηµατικής λειτουργίας είναι ενεργοί για τουλάχιστον 4 έτη, δ) έχουν µεγάλο αριθµό δραστηριοτήτων, ε) έχουν γεωγραφική κατανοµή σχεδόν από όλη την Ελλάδα. Στη συνέχεια, χορηγήθηκαν ερωτηµατολόγια στους εργαζόµενους των Κοι.Σ.Π.Ε. και πραγµατοποιήθηκαν ηµιδοµηµένες συνεντεύξεις. Στο τέλος, πραγµατοποιήθηκε έρευνα γραφείου για να µελετηθούν οικονοµικά στοιχεία των Συνεταιρισµών. ∆ηµόσια Υγεία & ∆ιοίκηση Υ̟ηρεσιών Υγείας Τµήµα Ιατρικής – Πανε̟ιστήµιο Κρήτης 3 Αποτελέσµατα: Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της έρευνας, οι εργαζόµενοι – λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας που απάντησαν στα ερωτηµατολόγια είναι γενικότερα πιο ευχαριστηµένοι µε τις συνθήκες εργασίας και µε τους προϊσταµένους τους, ενώ λιγότερο ικανοποιηµένοι µε την προοπτική εξέλιξης και τις απολαβές. ∆εν βρέθηκαν στατιστικά σηµαντικές διαφορές στο βαθµό ικανοποίησης σχετικά µε τα περισσότερα από τα δηµογραφικά χαρακτηριστικά όπως το φύλο, η ηλικία το µορφωτικό επίπεδο και η προϋπηρεσία. Παρατηρώντας τα οικονοµικά στοιχεία φαίνεται ότι οι Κοι.Σ.Π.Ε. προσφέρουν σηµαντικά τόσο στην Κοινωνική Οικονοµία, όσο και στην Κοινωνική Ενσωµάτωση των ατόµων µε ψυχικές ασθένειες. Οι αυξανόµενοι κύκλοι εργασιών σε συνδυασµό µε τις αυξηµένες Ε.Μ.Ε. και τα ολοένα αυξανόµενα µέλη συµβάλλει σηµαντικά οικονοµικά και κοινωνικά στην Κ.Αλ.Ο. Συµπεράσµατα: Ο υψηλός βαθµός ικανοποίησης στους περισσότερους τοµείς της εργασίας καταδεικνύει τη σπουδαιότητα της έµµισθης απασχόλησης για τα άτοµα µε ψυχική νόσο, σε φορείς όπως οι Κοι.Σ.Π.Ε. Κύριος στόχος των Κοι.Σ.Π.Ε. αποτελεί η κοινωνική ένταξη των ατόµων µε ψυχοκοινωνικά προβλήµατα ενώ παράλληλα σηµαντική θέση κατέχει και η οικονοµική τους δραστηριότητα, και αποδεικνύεται ότι αποτελούν διακριτό και σηµαντικό τµήµα του οικοσυστήµατος της Κ.Αλ.Ο ( Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονοµία ). Οι Κοι.Σ.Π.Ε. αι. αποτελούν ένα µέρος της απάντησης στην πρόκληση της ανεργίας και της περιθωριοποίησης των ατόµων µε προβλήµατα ψυχικής υγείας ενώ ταυτόχρονα προκύπτει η ανάγκη για ανταπόκριση της προσφοράς εργασίας στις ιδιαίτερες ανάγκες και δυνατότητες του συγκεκριµένου πληθυσµού.Purpose: Generating evidence on the benefits of SCLL interventions as Mental Health Units for their employees and the mental health service system, but also as Social Enterprises in the laborious process of starting their operations and achieving their viability. Psychiatric reform refers to the transition from asylum to the Community model of mental health services and is the basis for the establishment of the SCLL. The Social Cooperatives of Limited Liability (SCLL) were established by article 12 of Law 2716/1999, constituting mental health units and aiming at the socio-economic integration and occupational integration of people with severe psychosocial problems, developing business activity in various fields of employment. The SCLL are one of the most important players in the Social and Solidarity Economy (SSE), which operates through collective systems, which perform both socially and economically. It is also an initiative of the citizens of a society itself and is determined by the principle of reciprocity, co-worker and trust. Methodology: Letters were originally sent to seven Social Cooperatives of Limited Liability of Greece, who were informed about the research and asked for their Public Health & Health Care Management Faculty of Medicine – University of Crete 5 cooperation. Subsequently, questionnaires were provided to the workers of the Social Cooperatives of Limited Liability and semi-structured interviews were conducted. Finally, a desk research was conducted to study the financial details of Cooperatives. In order for this research to be conducted, seven SCLL were initially contacted (via mail), informing them about it and seeking their cooperation. The specific SCLL were selected among the thirty ones, already operating in Greece, mostly due to the following criteria: a) Belonging to the earlier founders of SCLL b) Occupying the higher number of employees from category A c) Have been operating for years as well as being active for at least four years d) Have a wide range of operations e) Are geographically distributed all over the country Results: According to the results of the study, workers - recipients of mental health services who responded to the questionnaires were generally more satisfied with their working conditions and with their supervisors, while they were less satisfied with the prospect and earnings. No statistically significant differences were found in satisfaction as regards the demographic characteristics. Financial data, seemed to contribute significantly to both the Social Economy and the Social Inclusion of People with Mental Illness. Increasing turnover in conjunction with increased working units and the ever-growing members contributed significantly financially and socially to the SSE. Conclusions: The high level of satisfaction in most areas of work demonstrates the importance of paid employment for people with mental illness in institutions such as SCLL. Social rehabilitation of people with psychosocial problem has been the main objective of SCLL as well as their financial operation as they have proven to be a distinctive and vital part of the ecosystem of SSE. SCLL have been part of the solution to unemployment and marginalization of people with mental health issues and the potential employment offers need to conform to the particular needs of the specific populatio