Leið inn á fasteignamarkaðinn: Hvernig hafa úrræði stjórnvalda nýst ungu fólki við fyrstu fasteignakaup?

Í ritgerðinni er fjallað um þá margvígslegu þætti sem hafa áhrif á fasteignamarkaðinn á Íslandi svo sem lánakjör til neytenda, meginvexti Seðlabanka Íslands og aðrar efnahagslegar breytingar í þjóðfélaginu. Fjallað er um hvaða lánamöguleikar standa neytendum til boða í dag, hvaða úrræði stjórnvöld hafa sett til að aðstoða fyrstu kaupendur, hvernig þau úrræði virka og hvernig þau úrræði hafa verið að nýtast ungu fólki sem hefur nýlega keypt sína fyrstu fasteign. Ákall hefur verið frá þjóðfélaginu til stjórnvalda að auðvelda ungu fólki að komast inn á fasteignamarkaðinn eftir viðvarandi byggingaskort árin eftir bankahrunið 2008. Ungt fólk hefur mætt alls kyns hindrunum og áskorunum. Megin vandi þeirra hefur verið að safna fyrir útborgun og standast greiðslumat. Stjórnvöld hafa í kjölfarið reynt að gera öllum kleift að eignast fasteign í samræmi við greiðslugetu hvers og eins. Úrræði séreignarsparnaðar eða „Fyrsta fasteign“ á að auðvelda einstaklingum sem hyggjast kaupa sína fyrstu fasteign með því að ráðstafa séreignarsparnaði skattfrjálst í þær þrjár leiðir sem úrræðið býður upp á yfir 10 ára samfellt tímabil. Sparnaðarleiðin gerir einstaklingum kleift að hækka eiginfjárstöðu sína hraðar og minnka um leið tímann sem þarf til að safna fyrir útborgun á fasteign. Höfuðstólsleiðin hvetur einstaklinga til hraðari eignarmyndunar sem skilar sér í lægri greiðslubyrði. Blandaða leiðin auðveldar fyrstu kaupendur að taka óverðtryggð húsnæðislán til að hraða eignarmyndun. Annað úrræði var samþykkt með reglugerð um hlutdeildarlán árið 2020 en úrræðið er hugsað fyrir efnaminni einstaklinga til að kaupa fyrstu fasteign og þá sem hafa ekki átt fasteign s.l. fimm ár. Úrræðið er nýtilkomið og nær til takmarkaðs hóps vegna þeirra skilyrða sem eru sett á veitingu hlutdeildarlána m.t.t. tekjuviðmiða og hámarkskaupverðs. Þeir viðmælendur sem höfundur ræddi við höfðu nýlega keypt sína fyrstu fasteign með aðstoð hlutdeildarlána og lýstu yfir mikilli ánægju með úrræðið. Þessi hópur hafði ekki séð fyrir sér þann möguleika að kaupa fasteign í náinni framtíð fyrr en úrræðið og skilyrði því tengdu var kynnt fyrir almenningi