De TDI-registratie in België, Jaarlijks rapport, Registratiejaar 2020

De impact van de COVID-19 pandemie op de behandelingsaanvragen voor verslavingsproblemen zijn complex om te bestuderen en moeten gebaseerd zijn op betrouwbare en gestandaardiseerde gegevens en met voldoende afstand in de tijd. De cijfers moeten onder andere in perspectief geplaatst worden met behulp van de kwalitatieve informatie dat werd verzameld bij de beroepsbeoefenaars op het terrein. Dankzij het niet aflatende werk van de behandelingscentra die deel uitmaken van het TDI netwerk hebben wij waardevolle instrumenten om de situatie te proberen beschrijven. Het netwerk heeft, ondanks de praktische moeilijkheden, de gegevensverzameling van TDI in 2020 verdergezet en de centra hebben geantwoord op onze verschillende verzoeken. Uiteraard zal de COVID-19-crisis nog vele jaren gevolgen hebben voor personen die drugs gebruiken, aangezien dit sommige lopende behandelingen heeft vertraagd, een einde betekende voor lopende behandelingen, veel veranderingen in het consumptiepatroon of aanverwante problemen, zoals geestelijke gezondheid heeft teweeggebracht. Dit verslag heeft daarom niet alleen betrekking op het jaar 2020, maar de analyses moeten in de toekomst verder opgevolgd worden. Zowel kwantitatief (aantal aanvragen) als kwalitatief (kenmerken van de populatie) was het effect van het jaar 2020 zeer belangrijk voor het aanbod van en de vraag naar behandeling. Met de beschikbare gegevens kon, gezien de kwaliteit en de volledigheid ervan, de uitgestelde zorg niet worden nagegaan. We hebben echter wel een beeld van de kwantitatieve impact op nationaal en regionaal niveau, tussen verschillende behandelingseenheden en binnen elke maand. De sterke regionale verschillen en de verschillen tussen de behandeleenheden kunnen verklaard worden door enkele organisatorische en technische bijzonderheden. In ieder geval weerspiegelen zij geenszins de kwaliteit van het werk dat de beroepsbeoefenaars in deze periode hebben verricht, maar tonen zij integendeel de complexiteit van hun organisatie aan. De nieuwe veranderingen zijn duidelijk zichtbaar op niveau van de behandelde substanties door de centra in 2020. Het is aangewezen deze observaties in de toekomst te blijven opvolgen om te kunnen beoordelen of deze veranderingen duurzaam of eenmalig zijn. De impact op de socio-demografische kenmerken van de patiënten is eveneens opvallend. Door de veranderingen in de opvang en de versterking van het straathoekwerk kan deze pandemie er voor gezorgd hebben om een groep dat verder van de zorg en behandeling stond beter te bereiken. Het is echter duidelijk dat de pandemie een economische en sociale impact heeft gehad die nog verder moet worden nagegaan voor deze specifieke populatie. De behandelingscentra hadden onder andere te maken met andere dringende problemen van de gebruikers, zoals administratieve problemen of problemen in verband met de geestelijke gezondheid van de personen. Deze aspecten zijn helaas moeilijk te beoordelen met behulp van de TDI-indicator. Dit jaar kan ook de aanzet zijn geweest voor nieuwe zorgpraktijken, met een toenemend gebruik van nieuwe technologieën. In die zin zouden projecten zoals «blended work», waarbij online- en face-to-face contacten worden gecombineerd, in sommige gevallen een duurzame oplossing kunnen zijn. Ook zullen onze registers moeten worden aangepast om een totaalbeeld van alle beschikbare behandelingen te kunnen blijven voorzien. In de komende jaren zullen wij het effect van deze gezondheidscrisis en de ontwikkelingen in de verslavingsbehandeling blijven bestuderen en daarbij de TDI als een waardevol instrument gebruiken. Wij zijn ook voornemens het protocol voor de verzameling van gegevens voor deze indicator in de komende jaren te herzien om de verzamelde informatie en de kwaliteit van de geanalyseerde gegevens te verbeteren.