Uloga i značaj fitoremedijacije u zaštiti životne sredine

In this paper phytoremediation is introduced as one of the existing methods for the clean up of polluted soils and groundwaters by using wild and crop plants for absorption and/or degradation of different pollutants. It is an effective and low cost method which is not environmentally destructive. Authors described several activities in the phytoremediation process especially regarding the importance of the proper choice of the plant species for the accumulation of a certain heavy metal or radionucleid. Some results of the experiments with uranium absorption and uptake in crop plants and root segments are also presented.Razvoj ljudskog društva uslovio je i tehnološki razvoj koji je često zanemarivao zaštitu životne sredine, što je rezultovalo zagađenjem velikog broja lokacija različitim organskim i neorganskim polutantima uključujući teške metale i radionuklide. Uvođenje strogih ekoloških normi povećalo je potrebu za izučavanjima novih procesa razgradnje, prerade i uklanjanja industrijskog otpada. Ranije su korišćene klasične metode čišćenja uklanjanje, prerada i odlaganje velikih količina zagađ enog zemljišta ili vode uz ogromne troškove i narušavanje ekološ ke ravnoteže. Poslednjih decenija uloženo je dosta sredstava u proučavanje alternativnih metoda čišćenja zagađenih područja. Još od 1963. godine poznato je da neke biljke usvajaju velike količine teških metala i pri tome se normalno razvijaju i razmnožavaju. Ideja je bila da se biljke koje usvajaju teške metale koriste za čišćenje zemljišta zagađenih različitim polutantima. Ova metoda je nazvana fitoremedijacija i podrazumeva usvajanje i fiksiranje teških metala u biomasi i enzimsku i mikrobiološku degradaciju organskih polutanata u samom zemljištu. Biljke koje akumuliraju metale više od 1 posto u suvoj masi nazivaju se superakumulatori i do sada je pronađeno oko 400 vrsta biljaka superakumulatora. Biljke superakumulatori imaju malu biomasu, pa su istraživane i one biljne vrste koje produkuju veću biomasu i na taj način iz zemljišta izvlače veće količine teških metala i radionuklida, bez obzira na nizak stepen akumulacije. U ovom radu su navedeni osnovni postupci u procesu fitoremedijacije, kao i rezultati laboratorijskih eksperimenata sa usvajanjem uranijuma koje se odvija u industrijskim biljnim kulturama