Aristoteles’in Kategoriler’inde yüklemleme: Plato’nun Formlar Teorisine bir yanıt

This study aims to provide a textual evidence to the idea of reading the Categories of Aristotle as a criticism of the Platonic Theory of Forms, by means of Metaphysics, A, 9, 990b22-991a8 and Alexander’s commentary on it (88,5-95,2). According to the main examples of this reading from the contemporary literature, the predication theory of the Categories, conceiving being as “being something” and holding the idea that “being is said in many ways,” denies the Platonic predication theory that is expounded by the participation relation between a particular and a separate Form. The passage in the Metaphysics, where Aristotle argues against the Theory of Forms, gives the impression that Aristotle’s critique is based on his understanding of being as articulated in the Categories. Alexander’s explanatory comments support this impression by expanding these critiques considerably, in the same line with Aristotle. Holding the aforesaid two ideas of the Categories, Alexander criticizes the Theory of Forms for not explaining essential features of things and different sorts of being. As the Categories makes no reference to Plato or the Theory of Forms, I claim that this passage can serve as a direct support for this philosophical exegesis of the Categories.Bu çalışma, Aristoteles’in Kategoriler adlı kitabını Platoncu Formlar Teorisinin bir eleştirisi olarak okuma fikrine, Metafizik A, 9, 990b22-991a8 pasajı ve pasajın Afrodisyaslı İskender’e ait şerhi (88,5-95,2) vasıtasıyla metinsel delil sunulmasını amaçlamaktadır. Bu okumanın çağdaş literatürdeki başat örneklerine göre; varlığı “bir şey olarak varlık” şeklinde anlayan ve varlığın “türlü türlü söylendiği” fikrini savunan Kategoriler’deki yüklemleme kuramı, bir tikelin kendisinden ontolojik olarak bağımsız bir Forma katılması şeklinde izah edilen Platoncu yüklemleme kuramına karşı çıkmaktadır. Aristoteles’in Formlar Teorisine itiraz ettiği söz konusu Metafizik pasajı, Aristoteles’in eleştirisinin, Kategoriler’de dile getirilmiş olan varlık anlayışına dayandığı izlenimini verir. İskender’in şerhi ise, bu eleştirileri Aristoteles ile aynı doğrultuda ve büyük ölçüde genişleterek anılan izlenimi destekler. Kategoriler’in yukarıda bahsedilen iki fikrini de savunan İskender, Formlar Teorisini şeylerin özsel özelliklerini ve varlığın farklı türlerini açıklamadığı için eleştirir. Kategoriler’de Platon’a ya da Formlar Teorisine herhangi bir referans verilmemesinden dolayı, Kategoriler’in anılan felsefi yorumuna bu pasajın doğrudan bir metin desteği sağlayacağı iddia edilmektedir.M.A. - Master of Art