Şahinli (Sırakayalar ve Karatepe) Düşük-Sülfidasyonlu Epitermal Yatağının (Lapseki, KB Türkiye) Jeolojisi ve Au-Ag Cevherleşmesi

Şahinli damar tipi Au-Ag yatağı, cevherleşme açısından büyük potansiyele sahip Biga Yarımadası’nın KB kesiminde, Lapseki civarında (Çanakkale) yer almaktadır. Cevherli damarlar konumsal olarak tabanda Permo-Triyas yaşlı Çamlıca metamorfikleriyle ve bölgesel olarak çarpışma sonrası gelişmiş Beyçayır volkaniklerinin eşleniği olan Senozoyik andezit-dasit porfirilerle ilişkilidir. Cevherleşme sahası Orta Miyosen yaşlı riyolit ve ignimbritler ve ayrıca Geç Miyosen–Pliyosen kıtasal çökelleri tarafından örtülmüştür. Şahinli altın-gümüş cevherleşmesi birbirinden farklı iki bölge içerisinde gerçekleşmiştir. Bunlar KB-yönelimli ve derince kazılmış bir vadinin sırasıyla doğu ve batı yamaçlarında yüzlek vermiş Sırakayalar ve Karatepe cevherleşmeleridir. Karatepe cevherleşmesi dasit porfiri ve mika şist içerisine yerleşmiş, yapısal kontrollü, KD–GB ve D–B-yönlü ve dik açıyla dalımlı (G’den GD’ya) bir dizi kuvars damarını içerir. Sırakayalar’daki cevherli damarlar ise birkaç silisli iri blok haricinde büyük ölçüde parçalanmış ve yer değiştirmiştir. Sırakayalar damar sisteminin büyük kısmı, taban kayacı parçalarını da içeren ve yoğun derecede oksitlenmiş, kil çimentolu yamaç molozu içerisinde büyüklükleri birkaç santimetreden birkaç metreye değişen bloklar halinde korunmaktadır. Cevherli moloz malzemesinin altında kalınlığı birkaç metreye varan bir hasar zonu ve onun da altında yerel taban kayacı olan muskovit-biyotit-grafit şistler bulunmaktadır. Altın ve gümüş cevherleşmesi taşıyan oksitlenmemiş damarlar şistlerin üst seviyelerinde de gözlenmektedir. Karatepe ve Sırakayalar cevherleşmeleri cevher ve gang mineralojisi, alterasyon tipleri, damar parajenezi ve dokusal açıdan pek çok benzerliğe sahiptir ve bundan ötürü eş zamanlı geliştikleri düşünülmektedir. Her iki bölgede aralıklarla gerçekleşen hidrotermal aktivite sonucunda erken evrede masif silika, daha sonra bıçaksı, kolloform ve kokart dokuları, en geç evrede ise ametist kuvars oluşumu gözlemlenmiştir. Her ne kadar çoğu parajenetik evrede altın-gümüş cevherleşmesi gözlense de, yüksek altın ve gümüş tenörleri Fe-sülfit mineralleri ve nabit altın içeren masif, koyu gri kuvars damarları ile ilişkilidir. Her iki bölgedeki silisli damarların çevresinde gelişmiş yan kayaç alterasyonu, kuvars–serizit/illit– kaolinit ± smektit ± Fe-Mg klorit mineralleri ile temsil edilmektedir. Ayrıca Karatepe’deki altere yan kayaçlarda az miktarda adularya tespit edilmiştir. Şahinli Au-Ag yatağı, genel itibariyle Biga Yarımadası’nda yakın civarda bulunan Lapseki altın yatağı, Madendağ ve Küçükdere ile birlikte dünyadaki diğer düşük-sülfidasyonlu epitermal yataklarla benzer özellikler sergilemektedir. Ek olarak Sırakayalar’daki cevherli damarlar, parçalanıp, örtülmüş yapıda olmaları itibariyle Biga Yarımadası’nda bu tip cevherleşmeler açısından ilk örnek olma özelliğini teşkil eder. Dolayısıyla bölge genç örtü birimleri altında kalmış benzer epitermal Au-Ag cevherleşmelerine ev sahipliği yapma potansiyeline sahiptir.The Şahinli vein-type Au-Ag deposit is located in Lapseki area (Çanakkale) and lies within the NW part of the highly prospective Biga Peninsula. Mineralized veins are spatially associated with Permo-Triassic basement units of Çamlıca metamorphics, and andesite to dacite porphyries of Cenozoic age, which regionally correlate with post-collisional Beyçayır volcanics. Middle Miocene rhyolites and ignimbrites as well as Late Miocene–Pliocene continental sediments comprise post-mineralization cover units in the deposit area. Gold-silver mineralization at Şahinli occurs in two distinct zones, identified as Sırakayalar and Karatepe mineralized systems, which occupy eastern and western flanks of a NW-trending steeply incised valley, respectively. Karatepe comprises a series of structurally-controlled NE– SW- and E–W-trending, steeply-dipping (S to SE) quartz veins hosted within dacite porphyry and mica schist. Mineralized veins in Sırakayalar, however, have been largely disrupted and displaced except for a few large silicified blocks. Most of the Sırakayalar vein system is now preserved as centimeter- to meter-sized blocks within an intensely oxidized clay-cemented talus zone, which also contains basement-derived rock clasts. This mineralized talus material is underlain at depth by a few meters-thick damage zone following which it passes into the muscovite-biotite-graphite schists of the local basement. Unoxidized gold- and silver-bearing veins were also observed within upper levels of the schist unit. Mineralization at Karatepe and Sırakayalar show many similarities in terms of ore and gangue mineralogy, alteration styles, vein paragenesis, and textural characteristics suggesting contemporaneous formation. Episodic hydrothermal activity in both areas resulted in development of a variety of vein textures from early massive silica to later bladed, colloform, and cockade textures, and finally to amethystic quartz. Although gold-silver mineralization was encountered in most paragenetic stages, high Au and Ag grades are associated with massive dark gray quartz veins containing Fe-sulfides and native gold. Wall-rock alteration surrounding silicified veins in both areas is characterized by an assemblage of quartz–sericite/illite–kaolinite ± smectite ± Fe-Mg chlorite. Minor adularia was also identified in altered rocks in Karatepe. The Şahinli Au-Ag deposit exhibits broad characteristics of many low-sulfidation epithermal deposits worldwide and resemble other such systems in Biga Peninsula, including the adjacent Lapseki gold deposit and several nearby low-sulfidation systems such as Madendağ and Küçükdere. Further, the concealed nature of disrupted veins at Sırakayalar may represent the first example of a buried epithermal system in Biga Peninsula and suggests potential for similar epithermal Au-Ag mineralization in the region under younger cove