DENİZ SONDAJI KUYU PATLAMALARININ OLASILIK BAZLI RİSK DEĞERLENDİRMESİ

A blowout is the eruption of underground reservoir fluids to the surface during drilling operations. This has devastating results, which are described by the serious impact on human health, environmental problems, and economic loss. Blowout events are unpredictable due to uncertainty of how they evolve. Blowout risk usually lies with parts of the safety system that are expected to function fully, and prevent blowouts. Fault Tree Analysis (FTA) is a graphical method offering a way to identify Causal Factors (CF) of the safety system failure, and to evaluate the contribution level of each event to blowout. In this study, an FTA model for offshore blowout probability is mapped to a Bayesian Network (BN). This BN-based model is utilized for Probabilistic Risk Assessment (PRA) of hazards, accounting for uncertainty in both safety system failure rates and subsurface formation pressures. To the best of our knowledge, this is the first time all of the commonly encountered safety barriers are combined in a single PRA analysis. The PRA is performed using importance measures of FTA roots. According to results herein, the blowout event is attributed mostly to human error in monitoring safety barriers. Also, blowout events are highly probable due to inability to precisely identify abnormal subsurface pressure zones. Finally, casing failure is found to be the third significant contributor to blowout.Kuyu patlaması (blowout), sondaj sırasında yeraltı sıvılarının kontrolsüz olarak yüzeye püskürmesidir. Bu patlamaların insan sağlığına, çevreye ve ekonomiye yıkıcı etkileri vardır. Patlamalara pek çok farklı unsurun sebep olması, bu durumun tahmin edilmesini ve önlem alınmasını zorlaştırmaktadır. En büyük risk kaynağı, hatasız çalışması ve patlamaları önlemesi beklenen kuyu güvenlik sistemidir. Hata Ağacı Analizi (HAA), güvenlik sistemi arıza nedenelerini ve sistemin her bir öğesinin arızaya etkisini değerlendirmede kullanılan grafiksel bir yöntemdir. Bu çalışmada, deniz sondajı sırasında olabilecek patlamalar için Bayes Ağı (BA) üstüne kurulu bir HAA modeli geliştirilmiştir. Temelinde Bayes Ağı olan bu model, güvenlik sistemi arıza olasılığı ve yeraltı kayaç mayi basınçlarındaki belirsizlikleri de gözeterekten, kuyu patlamalarının Olasılık Bazlı Risk Değerlendirmesi (OBRD) için kullanılmıştır. Taranan kaynakçalardan görülebildiği kadarıyla, yaygın olarak bilinen güvenlik bariyerlerinin tümü ilk kez bu çalışmada bir arada incelenmiştir. Patlamanın ana nedenleri HAA ile saptandıktan sonra, “önem ölçütleri” bazında değerlendirilerek OBRD gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlara göre, patlamaların ana kaynağı güvenlik sistemini izlerken oluşan operatör hatalarıdır. Patlamaların ikinci derecede sebebi, aşırı basınçlı katmanların kesin olarak tespit edilememesidir. Kuyu koruma borusu (casing) arızasının patlamaya üçüncü derecede sebep olduğu bulunmuştur.M.S. - Master of Scienc