TÜRKİYE KENTLERİNDE KENTSEL ULAŞIM ANA PLANLARININ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Climate change is a global challenge that many nations deal with. Consumption patterns and greenhouse gas emission levels indicate that activities in urban areas are one of the main reasons for the climate change problem. Besides, the transportation sector’s role in greenhouse gas emissions and energy consumption is undeniable. In the last decades, the increase in car dependency made it challenging to deal with the problems since private cars significantly impact emission levels. Besides, the ever-growing population and economic development goals are likely to affect travel demand, which may cause an increase in demand for the number of private cars and necessary infrastructure in the future. Increasing road capacity due to predictions caused further urban transport problems rather than solving them. This situation turned into a vicious circle in most of the major cities. However, cities can also be considered as solutions to this problem. In the contemporary transport planning approach, it is realized that focusing on changing travel behaviors and patterns has a significant impact on transport planning rather than meeting the demand by increasing the capacity. Transport policies that aim to reduce private car usage with effective travel demand management might help to solve the problems. Policy packages that are part of the urban transport plans may play a key role in climate change mitigation. This research analyzes the policy packages of Urban Transport Master Plans of twelve Turkish cities with a view to assess the extent to which the issue of climate change is handled and included in these plans. In order to carry out this analysis, the plans are examined in detail and an evaluation framework is developed in accordance with the literature review. The framework, comprising a list of possible climate-change related policies and actions, helps to compare and scale the compatibility of the urban transport master plans. With this comprehensive assessment, the main contribution of this study is to provide an evaluation of the existing urban transport master plans and the urban transport planning practice in Turkey with reference to climate change and in terms of their ability to address the urgent issue of climate change.İklim değişikliği, birçok ülkenin uğraştığı küresel bir sorundur. Tüketim aktiviteleri ve sera gazı emisyon değerleri, kentsel alanlardaki faaliyetlerin, iklim değişikliğinin temel nedenlerinden olduğunu göstermektedir. Ayrıca, ulaşım sektörünün sera gazı emisyonları ve enerji tüketimindeki payı oldukça büyüktür. Son yıllarda emisyon seviyesini önemli ölçüde etkileyen otomobil bağımlılığındaki artış, bu sorunlarla başa çıkmayı zorlaştırdı. Sürekli artan nüfus ve ekonomik büyümenin gelecekte seyahat talebini arttırması muhtemel olmakla birlikte bu durum özel araç sayısını ve gereken altyapıyı daha da arttıracaktır. Projeksiyonlara göre yol kapasitesinin artırılması, trafiğin azalmasındansa uzun vadede daha büyük ulaşım sorunlarına neden olmakta. Bu durum büyük şehirlerin çoğunda kısır döngüye dönüştü. Öte yandan şehirler aynı zamanda problemin çözümü olarak da görülebilir. Modern ulaşım planlaması yaklaşımında, kapasiteyi artırarak talebi karşılamaktansa seyahat davranışlarını değiştirmeye odaklanmanın, ulaşım planlaması üzerinde çok daha önemli bir etkisi olduğu anlaşıldı. Özel araç kullanımını azaltmayı ve etkili seyahat talep yönetimi ile sürdürülebilir ulaşımı teşvik etmeyi amaçlayan ulaşım politikaları bu sorunları çözebilecek potansiyele sahiptir. Bu sebeple kentsel ulaşım planlarının bir parçası olan politika paketleri iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir rol oynamaktadır. Bu araştırma, iklim değişikliği konusunun ne ölçüde ele alındığını ve bu planlara nasıl dahil edildiğini değerlendirmek amacıyla on iki Türk kentinin kentsel ulaşım ana planlarının politika paketlerini analiz etmektedir.Planları analiz etmek için, kentsel ulaşım ana planlarının uyumluluğunu karşılaştırmak ve ölçeklendirmek amacıyla literatür taramasına uygun bir değerlendirme çerçevesi hazırlanmıştır. İklim değişikliği ile ilgili olası politika ve eylemlerin bir listesini içeren çerçeve, kentsel ulaşım ana planlarının uyumluluğunu karşılaştırmaya ve ölçeklendirmeye yardımcı olmuştur. Bu kapsamlı değerlendirme ile, bu çalışmanın ana katkısı, mevcut kentsel ulaşım ana planlarının ve Türkiye'deki kentsel ulaşım planlama uygulamalarının iklim değişikliğine ve iklim değişikliğinin sorununu ele alma yeteneklerine göre değerlendirilmesini sağlamaktır.M.S. - Master of Scienc