Osmanlı Dönemi Arşiv Belgelerinin Alevilik Araştırmaları Bakımından Önemi

Osmanlı dönemi arşiv malzemesinin, bilhassa Safeviye tarikatının Safevi Devleti’ne dönüştüğü süreçle (XV.-XVI. asırlar) ilgili kısmı, o devirdeki ifadesiyle Kızılbaşlığın günümüz ifadesiyle Aleviliğin ortaya çıkışı ve gelişmesinin anlaşılabilmesi bakımından büyük katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada, daha önce mühimme defterleri üzerinde gerçekleştirdiğimiz tahliller örnekleminde tasnifi yapılan bazı arşiv malzemesi gruplandırılarak belirli başlıklar altında konumuz itibariyle değerlendirilmiştir. Bu kapsamda tahrir, muhasebe, avarız ve nüfus defterleri; vakıflar ve vakfiyeler; fetvalar; ahkâm ve mühimme defterleri ve nihayet devlet arşivleri internet sitesinde yapılan tarama sonucu farklı tasniflerde bulunan konumuzla ilgili belgeler kısaca tahlil edilmeye çalışılmıştır. Elbette bu belge türleri dışındaki tasniflerde de konumuzu alakadar eden belge ve bilgiler mevcuttur. Bunların başında her türlü toplumsal olayın yansıdığı şer’î mahkeme sicilleri gelmektedir. Ancak bu tür çalışmaların çok daha geniş ekipler tarafından çok uzun bir zaman diliminde yapılabileceği konuya vâkıf olanlarca takdir edilecektir. Bu yüzden bu çalışmada daha ziyade belirli örneklerle arşiv belgelerinin önemi vurgulanmaya çalışılacaktır