De sCepsis voorbij : oratie

We spreken van sepsis wanneer de afweerreactie tegen een infectie zo hevig en ongecontroleerd verloopt dat het lichaam schade toebrengt aan de eigen weefsels en organen. Patiënten worden hierdoor levensbedreigend ziek en moeten daarom vaak op een intensive care afdeling worden behandeld. Jaarlijks is sepsis verantwoordelijk voor ongeveer een vijfde van alle sterfgevallen wereldwijd. Ook COVID-19 is een goed voorbeeld van hoe het door sepsis (soms) verkeerd kan aflopen. Gelukkig is de sterfte door sepsis de afgelopen jaren wel iets gedaald. Dit komt vooral door algemene verbeteringen in de organisatie van de zorg, waardoor we het beeld tegenwoordig sneller herkennen en adequater daarop kunnen reageren. Maar als het gaat om specifieke behandelingen die erop gericht zijn de ontspoorde immuunreactie tijdens sepsis af te remmen of bij te sturen staan we na meer dan 30 jaar onderzoek helaas nog steeds met lege handen. In zijn oratie met de titel ‘De scepsis voorbij’ onderzoekt Cremer hoe het komt dat sepsis trials steeds weer opnieuw in een teleurstelling eindigen. Hij betoogt dat het gebruik van de term sepsis als containerbegrip de vooruitgang in het onderzoeksveld inmiddels meer schaadt dan baat en daarom zou moeten worden afgeschaft. Veel geld en middelen worden bovendien niet nuttig ingezet, omdat onderzoekers vaak (te) grote stappen vooruit willen zetten op (te) zwakke fundamenten. Cremer pleit daarom voor een meer sceptische houding ten aanzien van de wetenschappelijke literatuur. Ondanks exploderende aantallen publicaties ieder jaar, vinden replicatiestudies nog nauwelijks plaats en blijft de methodologische onderbouwing van veel bevindingen ondermaats. Om werkelijk doorbraken te bereiken zal niet minder dan een verandering van de gehele medisch-wetenschappelijke onderzoekscultuur nodig zijn